Kitaplar » Su Ürünleri Yetiştiriciliği » Halibut Yetiştiriciliği

Fangri Mercan Yetiştiriciliği

İnci Üretimi

HALİBUT YETİŞTİRİCİLİĞİ

      Aynı türden olmamakla beraber Kore'de dil balığı gibi yassı balıklar grubunda bulunan ve İngilizce"olive flounder" bazı yayınlarda "Bastard halibut" olarak tanımlanan ve ülkemizde de halibut benzeri kalkan ve dil gibi yassı balıkların yetiştiriciliği son 15-20 yılda dünyada çok önemli gelişmeler göstermiştir. Öyle ki Kore' de deniz balıkları yetiştiriciliği içerisinde en önemli yere sahiptir Uzakdoğu'da 28.000 ton halibut yetiştiriciliği yapılmakta olup bu üretiminyarıdan fazlası Kore'de üretilmektedir. Bu ülkelerde halibut balığı larvası üretimi tamamiyle kontrollu bir şekilde kuluçkahanelerde gerçekleştirilmekte, büyütme ise karada kurulan havuzlarda yapılmaktadır. Bu tür üzerindeki yetiştirme çalışmaları 1980'li yıllarda başlamış olmakla beraber ülkemizde çipura ve levrek balıkları yetiştiriciliğirıde olduğu gibi özellikle 1990 yılından sorıra çok hızlı bir gelişme gözlenmiştir. Deniz kıyısına kurulan havuzlara motopomp gücüyle su alma yoluyla yapılan deniz balıkları yetiştiriciliğine güzel bir örnek olması bakımından bu yetiştirme şeklinin incelenmesinde büyük yarar görülmüştür. Çünkü ülkemizde deniz kıyılarında açılacak havuzlarda balık yetiştirme açısından çok büyük bir potansiyel olduğuna inanıyorum.

     Pek çok deniz balığının ağ kafesler yanında kıyıda açılacak havuzlarda yetiştirme olasılığı vardır. Kalkan ve dil balığı yetiştiriciliği yanında yapılacak çalışmalara Kore 'deki gelişmelerin büyük bir katkı sağlayacağı tahmin edilmektedir. Özellikle balık verimleri çok düşük olan ve geniş alanları kaplayan dalyan alanlarının ileriki yıllarda yetiştiricilik açısından büyük bir potansiyel teşkil ettiği yadsınamaz.
 

     HALİBUT BALIĞINDA HAYAT DEVRELERİ

     Larva üretimi Halibut balıkları dış görünüş olarak cinsiyet ayırımını belirtecek önemli bir özelliğe sahip bulunmamaktadır. Bu nedenle dışarıdan bakılarak cinsiyet ayırımı oldukça zor olmakta sadece gonad gelişmesinin dıştan hissedilmesi yoluyla cinsiyet ayırımı yapılabilmektedir. Gonadların gelişmesi üzerinde su sıcaklığının önemli etkisi vardır. Doğal ortamda yumurtlama mevsimi nisan ile haziran ayları arasındadır. En yoğun yumurtlama dönemi mayıs ayıdır. Yumurta gelişmesi ıo-15°C'de olmaktadır. Optimum yumurtlama sıcaklığı 14-16°C, su sıcaklığı 1S°C'ye yükselince gonatlarda küçülme başlar. Günlük ışık alma süresi yumurtlama üzerinde etkilidir. Bu nedenle çipura ve levrek üretiminde olduğu gibi dekalaj sistemi ile kontrollü kuluçkahanelerde istenilen zamanda yavru üretiminin mümkün olabileceği anlaşılır. Çalışmalar 400-600 lüks ve 14-16 saat aydınlatmanın yumurta gelişmesi üzerinde etkili olduğunu göstermiştir.

     Yumurtlama genellikle geceleri olur ve gece ortasından sabahın erken saatlerine kadar görülebilir.

     Yetiştirme tekniği 

     Halibut balığı yumurtaları 0,83-1 mm. çapındadır. Diğer deniz balıkları larvalarına oranla larva yetitiriciliğinin daha zor olduğu kaydedilmektedir. Yumurtadan çıkan larvalar da yumurta sarısının tükenme sinden sonra yem almaya başlarlar. Bu dönemden sonra larvalarda metamorfoz olayı gerçekleşir, balığın gözü çift taraftan tek tarafa çekilir ve balık bilinen şeklini almış olur.

     Larvanın yumurtadan çıkıştan metamorfoz dönemi sonuna ulaşması 60-70 gün alır. Bu dönemde larvalar takriben 50 mm boydadır. Yaşama oranı bu dönemde %30-40 arasında olabilir. Larval dönemde verilen yemler; diğer deniz balıkları yetiştiriciliğinde olduğu gibi rotifer, artemia ye daha sonra mikro kapsül larva yemleridir.

     Damızlık balıklar ve yumurtlatma Günümüze dek damızlık balıkların sağlanması genel olarak doğadan olmuştur. Ülkemizde çipura ve levrek balıklarında olduğu gibi doğadan yakalanan olgun balıklardan döl alınması yoluyla yetiştiricilik başarı ile yürütülmüştür. Fakat son yıllarda insan eli altında üretilmiş balıklardan dayumurta alımına başlanıldığı izlenmektedir. Damızlık yaşı genel olarak 3 yaş ve üstü olarak kabul edilmektedir. Normal yumurtlama dönemleri nisan haziran ayları arasıdır. Kuluçkahane koşullarında bu dönemin gene! olarak nisan ve mayıs ayları olduğu bildirilmektedir. Fakat son teknoloji ile dekalaj yönteminin uygulanması, yıl boyu larva üretiminin mümkün olduğu kaydedilmektedir. Bu amaçla erken yumurtlatma ıçın damızlık balıklar kuluçkahanelerde barındınlmakta, su sıcaklığı 19°C'nin altında tutulmakta, beslemede yaş yemlerden de yararlanılmaktadır. Bu besleme tarzı nedeniyle bazı hastalık riskleri olduğu belirtilmekle beraber. yaradı olduğu bildirilmektedir. Yalnız son yıllarda bu konuda mükemmel sonuç veren yapay yemler kullanımı artırmakta ve bu hastalık riskini azaltmaktadır. Balıklar genel olarak haftalık periyotlar halinde yumurta bırakmaktadır. Diğer bir ifade ile yumurtlama bir kez değil bir çok kez tekrarlanır. Minimum yumurtlama boyunun 30 cm. olduğu bildirilmektedir. Bir dişi bir sezonda 3 milyon yumurta bırakabilir. Fakat bir defada verdiği yumurta sayısı 40.000 ile 450.000 arasında değişebilir. Balıkların normal şekilde yumurtladığı belirtilerek hormonal etkilere neden olmadığı bildirilmektedir. Genelolarak yumurtaların %90'ı döllenir ve döllerıen yumurtaların o/080'ninden de larva elde edilir. İnsan eli altında üretilen balıklardan yumurta almaya başlamanın genetik ıslahta başarılı sonuçlar verebileceği kaydedilmektedir.

     Yumurtlatma: Yumurtlatma tanklarından yumurta toplanması çipura ve levrek yetiştiriciliğinde olduğu gibi kolaylıkla yapılmaktadır. Toplanan yumurtalar çatlatma tanklarına alınır. 14- 16°C'de %90 yumurtalardan larva eldesi mümkündür. Su sıcaklığı 22°Cye yükselir ise bu oranda düşme olur. Larva büyütme şekli çipura ve levrek larvası büyütmesine benzerdir. Larva tankları 1 m3"den 200 m3'e kadar olabilmektedir. Büyük tanklarda larvaları 30-40 mm.ye kadar büyütmek mümkündür.

     Larvalar yumurta sarılarını 18°Cde 4-5 günde tüketirler. Bu sürede larvalar yumurta sarılarını gıda gereksinimleri için kullanırlar. Bu dönemde larvalar ışık ve su sıcaklığı değişimlerine karşı çok hassastırlar. Işık gücünün bu dönernde 400-600 lüks olması istenir. Işık miktarı 40 lüks- ten az veya 1000 lüksten fazla olursa gelişmede aksama görülür. Sıcaklık 20°C yüksek olursa larvalarda dişi oranı azalır. Bu nedenle bu dönemde su sıcaklığının 15-19°C arası olması önerilir. Bu dönemde yaşama gücü %50-70 arasındadır. Bu dönem sonunda larvalar ortalama 3.8 mm uzunluğundadır.

     İlk yemleme 

     Kore'de genel olarak ilk besin olaran Rotifer (Brachionus niloticus) kullanılmaktadır. Onbeş günlükten itibaren ise Artemia kullanılmakta ve bu besleme çok başarılı bir sonuç vermektedir. Bu durumda çipura larvası beslemesinde kullanı- lan yemleme protokolu ile benzerlik gösterdiği söylenebilir.
 

Üst : ABD de halibut yetiştirme çalışmaları

Alt: Yoğun halibut yetiştiriciliğinde kalkan balığı yetiştiriciliğinde olduğu gibitank içerisinde katlı yetiştirme alanları yaratılmaktadır.

 

     Metamorfoz
     Yassı balıklarda metamorfoz olayı ilgi çekicidir. Larvaların ilk döneminde balığın gözleri iki yanda olmasına rağmen metamorfozdan sonra gözün bir tanesi diğer tarafa kayarak iki gözde tek tarafa yerleşir. Bu değişim yumurtadan çıkıştan 35-40 gün sonra olur. Bu süre üzerinde su sıcaklığının etkili olduğu görülür. Metamorfoz larvaların hepsinde aynı zamanda görülmez. İri yapılı larvalarda metamorfoz döneminin daha önce başladığı izlenir.

      Yapay yeme geçiş:

      Bu periyot 10-12 gün arasında sürer. Bu dönemde larvalar 20 ile 100 mg. arasındadır. Bu dönem sonunda yapay yemlerde verilmeye başlanır, fakat canlı yem verilmeye de devam edilir. Yemleme miktarı larvaların büyüklüğüne göre planlanır. Yapay yem miktarı arttırılırken canlı yem miktarı azaltılır.

      Yemleme sıklığı günde 5-6 defadır. Bu. bakım planı 1 gr. oluncaya kadar devam eder. Bu dönemde yaşama gücü %60-70 dolayındadır. Yapay yeme geçiş dönemi konusunda yapılan yeni çalışmalarda yapay yem alma dönemini erkene almaya yöneliktir.

 

     Yavru dönemi:

      Yavru balıkları satılacak boya veya besiye alınacak döneme kadar olan' besi dönemidir. Bu dönemde canlı ağırlığın %5 oranında yem verilir. Balıkları 15 cm boya ulaştırıncaya kadar su sıcaklığının 18-23°C arasında olması istenir. Işık miktarı 500-1000 lüks arasında olmalıdır. Son dönemlerde yetiştirme de kapalı devre yetiştirme yöntemleri uygulamaya girmiş bulunmaktadır.

      Besi dönemi:

      Besi çalışmasında balıklara ayrılacak alan bakımından hacim yerine alan önemlidir. Çünkü balıklar tank dibinde durmaya meyillidirler. Tanklarda veya havuzlarda yetiştirmede m2'de 20-30 kg stoklama önerilmektedir. Bu açıdan kalkan üretimindekine benzer yetiştirme yöntemlerinin uygulandığı söylenebilir.

 

     Beslemede yapay yemler kullanılır. Yem değerlendirme oranı 1/1 dir.

 

     Kanada' da benzer bir tür olarak Winter flounder (Pseudopleuronectes americanus) üzerinde de yetiştirme çalışmaları yapılmış ve başarılı sonuçlara ulaşılmıştır. Bu konudaki çalışmaların da ileride uygulamaya aktarılabileceği bildirilmektedir. 
 

Üst: ABD Florida da halibut yetiştiriciliği

Alt: Kanada da kış halibut u yetiştirme çalışmaları