Site açılış tarihi: 27 kasım 2012
Geçen ayki Günlük ort. ziyaret: .. 174
Ay içinde en yüksek ziy sayısı: .242
Geçen ayki ziyaretçi sayısı: . 5234 (Mayıs 2023)
Toplam ziyaretçi sayısı: 852 224

Kitaplar » Su Ürünleri Yetiştiriciliği » Deniz Hıyarı Yetiştiriciliği




 

 

     DENİZ HIYARI YETİŞTİRİCİLİĞİ

 

 

 

     Prof. Dr. atilla alpbaz

 NOT: 15 mart 2019     

        Son günlerde şahsıma ülkemizde deniz hıyarı yetiştiriciliği yapabilirmiyiz konularında bir çok baş vuru olmaktadır. Ben aşağıdaki notları belki 20 yıl önce yazdım. Bu bilgilerin sizlere bazı temel bilgiler verebileceğini sanıyorum. Gönül isterdi ki bu bilgileri güncel hale getireyim. Bunu belki yapabilirdim. Fakat bu web sitemde yayınlanmış olan SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİLİĞİ   kitabımın tümden yeniden ele alınarak düzenlenmesi gerektirir ki buna bu gün için pek imkanım olamıyacağından güncelleme çalışmalarına giremedim. ama yinede burada sunulan pek çok genel bilginin temel bilgiler olarak değişmeyeceğidir. Elbetteki her konuda son 20 yılda çok önemli gelişmeler oldu. Yetiştiriciliğinin her konusunda bu önemli gelişmeleri görüyor ve çok mutlu olutorum. Elbetteki bu kitaptaki bazı konuları okuyarak bir miktar temel bilgiler kazanılacaktır. İnanıyorum ki bu yazılarımdan yaralanarak bir yetiştiricilik kararı alan bir müteşebbis son teknik konuları araştırarak bulacak ve en son teknolojileri içerek tesisler kurmaya çalışacaklardır

 

    Deniz hıyarı konusu da aynı. İnternet incelendiğinde bu konuda dünyadaki uygulamalr hakkında pek çok bilgi bulunmaktadır. BiZ de çalışmayı YAPALIM MI DİYENLERE GENEL ÖNERİLERİM ŞUNLAR OLMAKTADIR.

     Öncelikle deniz hıyarı yetiştiriciliği konusu ülkemiz için yeni bir konu olacaktır. Bizler öğretim üyesi olarak belki bazı temel bilgiler sunabiliriz. Fakat ülkemizde bu konuda örnek olabilecek bir çalışma olmadığından başlangıç için biraz dikkatl, olmada yarar vardır. Mümkün olur ise yabancı bir ülkede ki işletmeleri ziyaret ederek veya yurt dışından bizzat bu işi yapan bir kuluşta incelemelerde bulunarak. bu işi yapabileceğinize inanarak çalışma başlatmada önemli yarar görürüm. Vietnam çin ve pek uzak doğuda bu konuda önmeli uygulamalr vardrı. Yavru üretim konusunun pek büyük sorun olmayacağına inanıyorum .Ülkmeizde başarı ile uygulanan deniz balıklar ı yavrusu üretim tesisleri bu konuda örnek olabilecek konulardır. elbetteki hertürün üretilmesinde o türe ait özel uygulama konuları vardır. İşte başarı bu konudaki ayrılıkları bilerek genel yetiştirme prensiplerini uygulayareak başarı şansı elbetçe beklenecektir

    Yavru üretimi yanında üretilen yavru bireylerin pazarlanacak boya ulaştırılması konusunda ülkemizde bazı sorunlar ile karşılaşılması olasıdır. Bu nedenle bu konuda detaylı çalışmalara gereksinim olduğu inancındayım

     Özetle her konuda temel bir inclemede yapmadan  hemen girişimde bulunmak doğru olmayacaktır. 

     Başarılar dileğiyle  15.mart 2019 saat 21..

    

     

 

      GİRİŞ

      Deniz hıyarları tüm dünya denizlerinde yaygın olan bir canlıdır. Ülkemizde bir gıda ve ya başka bir amaçla da kullanılmamaktadır. Sadece bazı bölgelerde olta yemi olarak değerlendirenler var ise de bu amaçla kullanımı pek yaygın değildir. Çin'de deniz hıyarları önemli bir deniz ürünü ve Çin tıbbında kullanılan bir canlı durumundadır. Holothuridae ve Stichopodidae familyasına dahildirler. Stichopus japonicus türü deniz hıyarları grubunda ticari açıdan en önemli tür olarak kabul edilmektedir. Ayrıca Holothuria scabra diğer önemli bir tür olarak bildirilmektedir. Her iki türde yetiştiricilik bakımından önemlidir. 1970 yıllarında yıllık üretim kuru olarak 130-140 ton iken doğal kaynaklardan üretim 1980 yılında 40 tona düşmüştür. Bu arada ülkemizden de toplatılarak ihraç çalışmaları yapılmıştır. Artan piyasa talebi sonucu yetiştiricilik çalışmalarına önem verilmiş ve olumlu uygulama sonuçlarına ulaşılmıştır. Özellikle Kuzey Çin'de başarılı uygulamalar yapılmaktadır. Her iki tür de soğuk denizlerde bulunmaktadırlar.

      Ülkemizde 15 dolayında deniz patlıcanı türü olduğu kaydedilmektedir. Bu türlerden hangisinin yetiştirmeye uygun olduğu konusunda bir çalışma bulunmamakta olup bu konularda ülkemiz üniversitelerinde çalışmalar ele alınması yararlı olacaktır.



Deniz hıyarı kurutulduktan sonra yemeklik olarak pazarlanır


 

     YETİŞTİRME TEKNİGİ


     Dişi ve erkek bireyleri çıplak gözle ayırt etmek oldukça zordur. Cinsiyet organı oldukça küçük yapılıdır. Aynı organ  boşaltım görevini de görmektedir. Yaşlı bir birey 250 gr dolayındadır. Dişi bir birey 1-2 milyon yumurta verebilir. Bazı bireylerin 10 milyona kadar yumurta verebildiği kaydedilmektedir. Yumurta verimi vücut ağırlığıyla da ilgilidir. Bir gr yumurtada 220-290 dolayında yumurta bulunur. Darnızlık olarak kullanılacak bireylerin su sıcaklığı 15-17°C dolayında olduğu zaman toplandıkları belirtilmektedir. Yapay üretim şu şekilde özetlenebilir.


      Toplanan damızlık bireyler m3'de 30 birey olarak tanklara alınır. Oksijen miktarının 5 mg. dan yüksek olması gerekmektedir. Günlük yemleme canlı ağırlığın %5-10 arasında diğer su ürünleri etleri verilerek yapılır. Yumurtlatma ısı şoku ile yapılır. Bu amaçla su sıcaklığı 10-15 dakika içerisinde normalden 5 C yukarıya çıkarılır ve tanka ısıtılmış su güçlü olarak verilerek tankta bir akıntı yaratılır.

 

     Bu işlemden sonra bireylerin yumurta bıraktıkları gözlenir. Yumurtaların çapı 120-130 mikron dolayındadır. Bir m3'de 1 milyon yumurta bulunacak şekilde tanklara alınırlar. Yumurtadan çıkan larvalarda dönemler halinde gelişme olduğı izlenir.

 

     Larvaların beslenmesinde fitoplanktonlardan yararlanılır. Bu konuda kullanılan planktonlar Dunaliella salina, Phaeodactylum tricornutum ve Chaetoceros simplex olmakla beraber maya da ek olarak kullanılabilir.


     Yem alımı üzerinde larvaların bulunduğu dönem etkili olur. Başlangıçta ml.tde 10.000 cell olan larvalar büyüdükçe 25.000 cell/ml. dolayına çıkarılır. günlük fitoplankton ilavesi günde 2 defa yerine 4 defaya çıkarılır. Çalışmalar, larvaların kalitesi üzerinde fitoplanktonların miktarı ve kalitesinin önemli derecede etkili olduğunu göstermiştir.



Deniz hıyarı kurutma işlemi


 

     Larvalar doliolaria ve pentactula safhasina ulaştıklarında vücut şekilleri değişmeye başlar. İki gün sonrada genç birey durumuna ulaşırlar. bu dönemde vücut uzunlukları 400 mikron dolayındadır. Genç birey duruma ulaştıklarında her 100 cm.3 'de 20-50 birey olarak stoklama yapılır.

       Deniz hıyarı yetiştirmede bir kaç amaç bulunmaktadır.

       Bunlardan birincisi doğal üreme alanlarına bırakılarak bölgenin zenginleştirilmesidir. Veya bulunmadıkları ve uygun olduğu düşünülen alanlarda yeni stoklar yaratmaktır. Diğer amaç ise kontrollu alanlarda gelişmelerini sağlanarak üretim yapılmasıdır.


     Basit yetiştirme teknikleri Çin'de ele alınmış ve çeşitli uygulamalar yapılmıştır. Bu alanlara önce deniz hıyarlarının korunabileceği taş ve kayalar atılarak yaşam ortamları oluşturulması denenmiştir. Ayrıca yetiştirme alanlarının seçiminde su koşulları, akıntılar, yiyici canlıların durumu, yem durumu, ve deniz alglerinin gelişme durumları dikkate alınmıştır. Yetiştirmede başarıda yer seçiminin en önemli konu olduğu gözlenmiştir. Ayrıca rutin çalışmalarında aksatılmaması gerekmektedir. Anlatılan şekilde yapılan çalışmalar ile deneme yapılan bir bölgede verimin 16 kat artığı kaydedilmiştir.

 

     Deniz hıyarı üretimi deniz dibinde kontrollu ortam yaratılması yoluyla uzak doğuda ele alınan çalışmalardandır. Deniz dibinde büyük alanlar yerine birkaç küçük saha yaratılması önerilmektedir. M2 ye 3-4 adet stoklama önerilmektedir ve artıklar ile beslenebilirler. Deniz hıyarı toplandıktan sonra iç kısmı temizlenir bir lastik kıvamını alıncaya kadar deniz suyu ile pişirilir ve kurutulduktan sonra pazarlanır. Ülkemizde yeme alışkanlığı olmamakla beraber iyi bir işlemden geçen ürünün uzak doğu ülkelerine pazarlanması pek zor olmayacaktır.

 

    Ülkemizde yavru üretimi yönünde yapılacak çalışmalar ve bir bölgenin sadece deniz hıyarı büyütme amacıyla devletten kiralanması ve fakat bu alanlarda normal seyrüsefer ve olta balıkçılığına engel olunmaması koşulu ile bölgesel çalışmaların verimli sonuçlar verebileceği söylenebilir. Özellikle doğal olarak bulundukları bölgelerde bu şekilde planlamalar ile verimli alanlar elde edilmesi olasıdır. Ülkemizde deniz hıyarı toplayarak ihraç eden firmaların varlığı, bu konuların ileride ele alınabileceği fikrini destek olmaktadır ve üretimi konusunda ön çalışmalar yapılaması yararlı olacaktır.

 




Madagaskar da deniz hıyarı yetiştiriciliği yapılan alanlar. 1-2 m derinliği olan alanda her yetiştiricinin sınırları belirtilen bir alanı mevcut. Yemleme yapılan yetştiriciliklerde gelişmenin çok daha iyi olduğu kaydediliyor.




 

 EK: (Temmuz 2015)      Deniz hıyarı genel olarak deniz dibinde bulunan genelde çürüme aşamsında olan organik maddeleri yiyerek beslenirler. Çinde tüketim oranı yüksek ve aranılan bir gıda olarak doğal kaynaklar azalınca yetiştiricilik çalışmalarına başlanılmış ve çok başarılı sonuçlara ulaşılmıştır. Bana deniz hıyarı yetiştiriciliği konusunda bir çok talep gelmekte ise de, ülkemizde bir örneği ve uygulaması olmadığı için yeterli bilge vermekte sıkıntı doğmaktadır. Çünkü yeni başlanacak bir konuda bir çok sıkıntı ile karşılaşılması olasılığı da mevcuttur. Ön kısımlarda yavru üretimi konusunda bazı temel bilgiler sunulmuştur. Öncelikle yavru üreetimi için tesis yapımı gerekmektedir. Bu konuda ülkemizdeki çipura ve levrek üretim tesislerinde izlenen yetiştirme yöntemleri benzer olarak ele alınabilecktir. Fakat türe özel bazı uygulama farklıkları olacağı da kesindir.
         Bu konuda başarılı olabilmekr için yurt dışındaki bazı uygulamaların gözden geçirilmesinde yarar vardır.  Japonya ve Çinde yetiştiriciliği yapılan Apostichopus japonicus, türü için başarılı kuluçkahaneler olduğu bilinmektedir. Bu tür kuluçkahanelerin incelenmesi de yön gösterici olabilir ve incelenmesi yararlı olacaktır. Hindistanda da Holothuria scabra, türü de 1988 de başarılı şekilde insan eli altında üretilerek yetiştiriciliğe alındığı bildirilmektedir. Bu çalışmayı takiben  New Caledonia, Maldiv ler , Solomon adaları ve  Vietnam da Hindistanda uygulanan teknikler uygulanarak yavru üretimi konusunda başarılı çalışmalar yapıldığı izlenmektedir

 

NOT: Deniz hıyarı yetiştiriciliği konusunda aşağıdaki linkler yararlı olabilir 
 
 
Deni,z hıyarı konununda bir resim ve bilgi var
http://aciar.gov.au/files/node/14423/pr136_asia_pacific_tropical_sea_cucumber_aquacu_10936.pdf
 
 
Not: deniz hıyarı konusundaki yayınlar ve araştırmalar var
http://aciar.gov.au/files/node/14423/pr136_asia_pacific_tropical_sea_cucumber_aquacu_10936.pdf