Kitaplar » Su Ürünleri Yetiştiriciliği » Lahoz Yetiştiriciliği

Kurbağa Yetiştiriciliği

Levrek Yetiştiriciliği

     LAHOZ YETİŞTİRİCİLİĞİ

     Morenidae Familyasındandır. Fiyatının yüksek olması nedeniyle yetiştiriciliğine büyük bir ilgi duyulmaktadır. Eti çok lezzetlidir ve aranılan bir balıktır. İri bir balık olup 20-25 kg ağırlığa ve 1,2 m. boya ulaşabilir. Ülkemiz kuluçkahanelerinde yetiştiriciliği üzerinde bazı çalışmalar yürütülmekte olup yakın bir zamanda başanya ulaşacaklarını umuyoruz. Dış ülkelerde larva üretimi üzerinde başarılı araştırma çalışmaları var olup yetiştincilik açısından aday bir tür olarak bakılmaktadır. Lahoz balığının diğer türleri üzerinde de bir çok yetiştincilik çalışmaları yapılmış ve bazı ülkelerde yetiştirilen türleri bulunmaktadır. Lahoz yetiştiriciliği konusunda yapılan araştırmalardan çıkarılabilecek genel bir sonuç; larva kültürü konusundaki çalışmalar diğer türlere göre biraz daha zor olmuştur . Bunun da ana nedenleri olarak birinci zorluk, larvalarda ağız yapısının çok küçük olması ve buna bağlı olarak yiyebilecekleri mikroskopik yem temini konusundaki zorluklardır. Ayrıca larva üretim aşamasında önemli oranlarda ölümler izlenmektedir.

     Lahoz balıkları demersal balıklardır. 20-200 ın. arasındaki derinliklerde dağılım gösterir. Kayalık bölgelere yakın kumlu-çamurlu bölgeleri tercih ederler. Kornivar özellik gösterirler. Eklem bacaklılar, kafadan bacaklılar ve kemikli balıklar ile beslenir. Pulları küçüktür. Vücut rengi yeşilimsi-gri ile kahverengi tonları arasındadır. Vücudun yanlarında koyulu açıklı geniş bantlar bulunur. Operkulum üzerinde üç diken vardır. Ayrıca baş üzerinde 2-3 açık renkli bant bulunur. Ağız büyük, dudaklar kalındır.

     Atlantik kıyılarında Fransa'nın güney kıyılarından Nijerya'nın güney sahillerine kadar olan bölgede ve Güney Akdeniz'de bulunur. Marmara ve Karadeniz'de bulunmaz.

     Lahoz gruba balıklar üzerinde yapılan çalışmalarda . E. coioides, E. fusccguttatus, Crornileptes altivelis ve Plectropomus leopardus türü balık yumurtalarında döllenmeden sonra larva çıkış süresi 15-19 saat sürmekte iken bu süre ülkemiz sularındaki Avrupa beyaz lahozlarda (E. Aeneus) 25 saat dolayında sürdüğü kaydedilmiştir. Genel bir görüş olarak ortaya çıkmaktadır ki lahoz grubu balık larvaları stres ve taşınmaya karşı çok hassastırlar. Bu nedenle larva yetiştiriciliğinde stres yaratıcı durumlara karşı çok dikkatli olunması gerekmektedir. Larvalarda taşıma ancak yumurtaların neurula safhası için önerilmektedir. Ortam koşulları uygun ise litrede 50 larvaya kadar stoklama yapılabildiği kaydedilmiştir. Larvalar ışığa karşı hassas olup karanlık bir ortamda yetiştirilmelidir. Çeşitli yetiştirme çalışmalarında 5 ile 30 m3 tank kullanan araştırıcılar olmuştur. 3m3 lük tanklarda başarılı olunduğunu kaydeden yayınlar mevcuttur. 0.5 m3 tankta yaşama gücü %7,4 saptanırken 3 m3 tankta yaşama gücü % 19.8 olarak bulunmuştur. (Yaklaşık bir aylık larvalarda). Tankın rengi ve şekli yetiştirmede etkili olabilmektedir. Silindirik tankların yuvarlak tanklardan daha iyi olduğunu kaydeden yazarlar mevcuttur. Larva üretim döneminde yeşil su tekniği kullanılarak Nannoch- loropsis oculata, (Deniz Chlorella'sı olarak ta bilinmektedir) veya Tetraselmis sp. nin 500 x 103 den 100-500 x 106 hücre/ml oranında tutulmasıyla olumlu sonuçlar alındığı bildirilmektedir. Yeşil su tekniğinin larvalarda yaşama
gücünü arttırdığı kaydedilmiştir. Larvalara verilebilecek ilk yem olarak rotifer önerilebilir. Fakat lahoz larvalarının ağız yapısı çok küçük olduğundan mümkün 01- duğunca küçük boyutlu rotifer (S tipi rotifer Brachionus rotundiformis) kullanılması başarı şansını arttıracaktır. Bu tip rotifer larvaları 90 mikron dolayında olup ilk yem olarak uygundur. Dış ülkelerde çok çeşitli yem kaynakları denenmiştir. Bu arada istiridye, barnade, deniz hıyarı ve midye larvaları ile çalışmalar yapılmış ve larva boyu 70 mikron dolayında olan bu canlı larvalarının uygun olabileceği kaydedilmiş olmakla beraber uygulamada pek yer bulamamıştır. Larvalar biraz daha irileşince önce küçük tip (Artemia franciscana) daha sonra normal artemia sp. larvaları yem olarak kullanılabilecektir.

Artemia larvalarının n-3 HUFA bakımından zenginleştirilmeleri gelişmeyi hızlandırmaktadır. Daha sonra çipura ve levrek larvası yetiştiriciliğindeki benzer besleme teknikleri uygun görülmektedir.

     Yunanistan'da yapılan bir çalışmada 250 adet lahoz doğadan yakalanarak yetiştirme amacıyla kullanılmıştır. Damızlıklar 16 m3'lük bir tankta barındırılmışlardır. Beslemede yapay yem ve yaş yemlerden yararlanılmıştır. Damızlık balıklar 0,5-1,5 kg ağırlık döneminde günde 3,3 gr canlı ağırlık artışı sağlamışlardır. İkinci yazda ise 1,5-3 kg ağırlık döneminde kazanılan canlı ağırlık günde 11,3 gr. saptanmıştır.
17 adet dişide 3 yılda ovaryumlarda yumurta gelişmesi izlenmiş ve bir yıl sonra 47 dişide yumurtalıkların geliştiği gözlenmiştir. Fakat doğal yumurtlama sağlanamamıştır. Bunun üzerine D-Ala6,Pro9NEtl-GnRH ile hormonal etki denenmiş ise de doğal yumurtlamanın yine gerçekleşmediği bildirilmiştir. Bunun üzerine sağım yöntemi denenmiş ve elle sağım ve dölleme sonucu fazla miktarda yumurta ve larva alımı mümkün kılınmıştır. Bu durumda sağım yönteminin lahoz balıkları üretiminde yararlı bir yol olarak ele alınabileceği anlaşılmaktadır. Yumurta alımı nisan ile eylül arasında olmaktadır. Kg başına elde edilen yumurta sayısı
250.000 adet dolayındadır. Lahoz baklıkları her mofradit olup cinsiyet değişimi görülebilmekte ve 17a-methyltestosterone yapılması ile cinsiyet değişimi sağlanabilmektedir. Elde edilen sonuçlara göre lahoz balıkları yetiştiricilik açısından önemli bir aday durumundadır ve ülkemizde de bu konuda yakın zamanda başarılı sonuçlar bekliyoruz.

     Larva üretimi başarılı şekilde sağlandıktan sonra ağ kafeslerde yetiştiriciliğin çipura ve levrek yetiştiriciliğine benzer şekilde uygulanacağı söylenebilir.