|
 |
Kitaplar » Akvaryum Balıkları Ansiklopedisi » Canlı Doğuranlar Bilgi DemetiCANLI DOĞURANLAR Canlı doğuranlar olarak bilinen bu grup balıklar lepistes balıklarında açıklandığı gibi gerçekte diğer balık türlerinde olduğu gibi yumurta ile ürerler. Sadece yumurtanın olgunlaşması ana karnında olur ve yumurta vücuttan atılır iken çatlar ve bunun sonucu bir doğum gibi izlenir. Böylece olayın yalancı bir doğum niteliğinde olduğu anlaşılır.
Akvaryumlara alınan canlı doğuran balılar grubundan 4 familya dile getirilebilir. Bu familyalar ANAPLEPIDAE, GOODEIDAE, HEMIHAMPHIDAE ve POECILlOAE olarak sayılabilir. Bu familyalardan en çok POECILlOAE familyasına ait lepistes, kılıç kuyruk, blek moli ve plati gibi türler Dünyada ve ülkemizde en çok tanınan ve çok yaygın olan balık türleridir.
Sol:Anapleps anapleps Sağ: Characodon lateralis
DÖRT GÖZLÜ BALIK
(Anableps anableps) Anaplepidae familyasından akvaryumlara alınan ve tanınmış olan bir türdür. Dört gözlü balık olarak isimlendirilmiştir. Bu ismin verilmesinin nedeni, yüzerken gözünün yarısını dışarıda yarısının ise su içerisinde tutmasındandır. Böylece gözünün yarısı ile su içerisini izler iken diğer yarısı ile kendisine yem olabilecek böcek, sinek gibi uçan canlıları gözler. Bu davranışı ile gerçekten ilgi çeken bir balıktır. Merkezi ve güney Amerika orijinlidir. Dişiler 18-20 cm. erkekler ise 22-24 cm.boy'a kadar büyüyebilirler. Dişi ve erkekler bu boyun yarısı dolaylarında iken cinsel olgunluğa ulaşırlar ve erkeklerde gonopodium (Bak. lepistes balıkları) gelişmiş durumdadır. Yavrular vücuttan atıldıklarında 2 cm. gibi oldukça büyük boydadırIar. İnsan eli altında üretimleri kolayca yapılabilmekte olup bir kerede 30 dolayında yavru verebilirler. İstedikleri su sıcaklığı 23-28 "C, pH ise 7- 7.5 arasıdır.
GÖKKUŞAGI GUDiD
(Characodon lateralis) Meksika orijinli olan bu tür Goodeidae familyasındandır. Oldukça küçük ve sevilen bir balıktır. Dişiler 3-4 cm. erkekler ise 5 cm. dolaylarında olup 20-24 oC su sıcaklıklarından hoşlanırlar. İstedikleri pH 7-7.5'dur. Uysal bir balık türü olup diğer küçük boylu balıklar ile uyumlu bir şekilde yaşar. Erkekler daha küçük boylu ve daha renklidirler. Erkeklerin karın yüzgeçleri de daha uzundur. Yavru verimleri az olup bir batında 15 dolayında yavru bırakırlar. Her 8 haftada bir yavru verebilirler. Akvaryumlarda 1 dişi ve 5-6 erkek konulması önerilmektedir.
Goodeidae familyasından ülkemize ithal edilmiş tür yok gibidir. Dış ülkelerde ise bu familyadan Ameca splendens, lIyadan white ve Xenotoca variata türleri akvaryumlara alınan diğer balıklardır.
Dermogenis pusillis
PUSİLLUS
(Dermogenis pusillus) Oldukça kavgacı bir balıktır. iki erkek beraber olunca kavga ederler ve bunlardan biri pes edinceye kadar devam eder. Bu nedenle bir akvaryumda sadece bir çift bulundurulması iyi olur. Hemirhamphidae familyasındandır Üretilmeleri ve akvaryumlarda tutulmaları biraz güç olmaktadır. Tayland, Singapur ve Sumatra'nın yarı tuzlu sularında yaşarlar. Bu nedenle, bulundukları akvaryumların biraz tuzlu olması lazımdır. Bunun için 4-5 litre su için bir çay kaşığı tuz akvaryuma ilave edilir. Su nötr'e yakın olmalıdır. Sertliği ise biraz yüksek olursa (DH 8) iyi olur. Sıcaklığın 24 oC dolaylarında olması iyidir fakat 20-30 "C su sıcaklıklarında yaşayabilirler.
Akvaryumlarda erkekler 5 cm. boya erişebilirler. Dişiler erkeklerden biraz daha iridir ve 7-8 cm.ye ulaşabilirler. Gagaya benzer bir ağız yapıları vardır. Bu ağız yapıları ile su yüzünden yem alma eğilimindedirler. Su piresi, sivrisinek larvası bunlar için iyi bir yemdir. Çok ince kıyılmış et de yerler. Yemleme için en iyi yol kurutulmuş Tubifex ezerek ve hamur haline getirerek bir cam üzerinde su yüzeyine yakın olarak akvaryum içine yerleştirmektir. Böylece yemleme ve besleme problemi kolayca çözülmüş olacaktır. Bu balıkların renkleri çok deşiktir. Vücudun geri kısımları açık kahverengidir. Öne doğru renk yeşil hatlar ile maviye döner. Karın gümüşi beyazdır. Çalışmalar ile Albino (renksiz) hatlar geliştirilmiştir.
Bu balıklardan yavru elde edilmek istenir ise balıkların çok iyi kondisyonda olmaları lazımdır. Erkekler 2-3 ayda cinsi olgunluğa ulaşırlar. Bu balıkların üretilmeleri oldukça zor olmaktadır. Doğuran balıklardandırlar ve doğan yavruların çoğunluğunun ölü doğduğu bildirilmektedir. Eğer doğan yavrular. canlı olsalar bile tank dibine düşerler ve kısa sürede ölmektedirler. Bunun nedenleri anlaşılamamaktadır. Bazı yaşayanları olur ise de bunları analar yer. Bu nedenle doğum sonrası anaçlar hemen akvaryumdan uzaklaştırılmalıdır.
Üretim için kullanılacak anaçlar genç olmalıdır. Akvaryum 5 cm. kadar su ile doldurulur. Suyun üst yüzeyinin soğumaması için akvaryumun üst yüzeyi kapatılmalıdır. veya üretim ısıtılan odalarda denenmelidir.
Aynı familya içerisinde benzer vücut yapısında Hemhamphodon pogonognathus güney Asya orijinli olup dişiler 6 cm., erkekleri ise 9 cm. boyda olan bir balıktır. Nomorhamphus liemi türü de bu familyadan akvaryumlarda ele alınan ve erkekleri 6-7 cm. dişileri 8-9 cm. olan bir balık türü olup erkekleri oldukça güzel renklere sahiptir.
Sol:Gambusia affinis Sağ:Girardinus metallicus
GAMBUSIA
(Gambusia offinis) Poecilidae familyasından ve ülkemizde ismi bilinen bir balıktır. Genelde bir akvaryum balığı olarak ele alınmamakta, daha çok sivrisinekler ile mücadelede yararlı bir tür olarak tanınmaktadır.
Teksas orijinlidir. Erkekler dişilerden daha küçük yapılı olup 18-24 "C su ortamlarından hoşlanırlar. Dişiler 5-6 cm. erkekler 45 cm. boydadırlar. Sivrisinek larvarını severek tüketirler. Bu nedenle sıtma salgılarından korunma amacı ile sivrisinek mücadelesinde çok yararlı bir balık türü olarak önem kazanırlar. Akvaryumlarda üretimi kolaylıkla yapılabilmektedir. Dişiler 4'er haftalık periyotlar ile bir batında 50-60 yavru bırakırlar. Gambusia regani meksika orijinli zarif yapılı benzer bir balık türüdür. Erkekleri 3 cm. dolayında olan bu küçük yapılı balık akvaryumlarda ele alınan ve sevilen bir türdür. Flexipenis vittata, Girardinus fcatus, Girardinus metallieus, Heterandria
bimaculata ve H.formosa akvaryumlara alınan diğer türlerdir
Sol:Limia vittaya Sağ. Limia nigrofasciata
KÜBA LİMİA BALlGI
(Llmia vittaya) Su sertliği fazla olan sulardan hoşlanan bir balık türüdür. Bu nedenle sert su ortamlarından hoşlanan balıklar ile uyumlu olarak yaşayabilirler. Güzel bir akvaryum balığıdır. Küba orijinlidir. 12 cm .'ye kadar büyüyebilirler. Erkekler dişilerden daha renkli bir vücut yapısına sahiptirler. Bir batında 50 kadar yavru bırakabilirler.
Limia nigrofasciata ve Limia zonata akvaryumlara alınmış benzer balık türleridir.
Sol. üst ve orta dişi ve erkek moli Sağ;Platin moli (P.velifera)
Sol alt :Altın moli P. latipinna
BLEK MOLİ
(Poecilia fatipinna)
Lepistesten sonra en yaygın olan, aranılan ve ülkemizde de sevilen bir türdür. Koyu siyah renkleri ile ilgi çekerler. Amatörler tarafından çok tutulmaları yanında bilim adamlarınca çeşitli genetik teorilerin tespiti amacıyla bir deneme hayvanı olarak da ele alınmışlardır. Akvaryumlara alınmadan önceki zamanda ilk keşifleri 1821 yılında olmuştur. Bazı yayınlarda Mollienesia familyasına dahil olduğu belirtilir ise de son son zamanlarda Poecilia familyasına dahil oldukları ortaya konulmuştur
Blek mali balıkları uysaldırlar. Diğer balıklar ile uyumlu bir şekilde yaşayabilirler. Yemleme konusunda da pek duyarlı değildirler. Fakat diğer canlı doğuranlara oranla biraz daha az proteinli ve alglerle (mikroskopik bitkiler) zengin gıdaları severler. Hatta akvaryumlarda üreyen yeşil yosunları yiyerek akvaryumu temiz tutmada bir dereceye kadar yardımcı olurlar.
Amatörler için yemleme üzerinde pek önemle durulmasa da uzun süre yaşayabilirler. Fakat üretim yapacak ve yavru üretmek isteyenlerin beslenme üzerinde çok önemle durmaları gerekir. Çünkü iyi yemlenmezler ise üretim düzeyi kötü olur. Şunu da belirtelim ki piyasada her balık için satılan normal yemler ile iyi bir üretim mümkün değildir. Blek mali ile bu gruba giren diğer balıkların beslenmesinde algler önemli bir yer teşkil eder. Özellikle Clorella türü diotom'lar (mikroskopik bir bitki türü) çok yararlıdır. Bu algler yeşil renk almış sularda çok bolalarak bulunur. Hazmı kolay ve bir bitki olmalarına rağmen proteince çok zengindirler. Bu yem yanında su piresi, tubifex ve diğer canlı yemlerin devamlı verilmesi lazımdır. Sürekli yem alan bir türdür. BU nedenle üretim amacı ile yetiştirilenlerin kısa aralıklar ile balıklarını sık sık yemlemeleri gerekir. Amatörler için ev akvaryumlarında ise günde 2 kez yemlemek yeterli olabilir. Dış ülkelerde sadece bu tür balıklar için algler ve canlı yemlerin özel olarak dondurulması yolu ile elde edilen yemler pazarlanır. Ülkemiz de amatörler için alg temini zor olabileceğinden balıklara zaman zaman haşlanmış ıspanak vermek de yararlı olur. Bu gruba giren balıklar tuzlu sularda da yaşayabilir. Bu nedenle akvaryumlara bir iki çay kaşığı tuz atılması yararlı olur. Moli grubu içinde pek çok ünlü balık vardır. Bunlardan ay kuyruk moli, molinezya, v.s. sayılabilir.
Sol:Ay kuyruk moli Sağ: Mollienesa velifera
AY KUYRUK MOLİ
Singapur'da 1954 yıllarında seleksiyon ile blek moli'den üretilmişlerdir. Bu yıldan sonra da süratle dünyaya yayılmıştır. Siyah moli'den farkı kuyruğunun ay şeklinde olmasıdır. Ay kuyruk moli'den başka, kuyruğu aynı şekilde olmakla beraber kahverengi, yeşil ve albino varyetelerde üretilmiştir. Bu gruba giren balıklar toprak ve dip kısmı çamurlu havuzlarda çok başarılı olarak ticari amaçla yetiştirilebilirler.
Çok yaygın ve tanınmış olmakla beraber bazı hatlarda balık yaşlandıkça kuyruk şeklini kaybettiği görülebilir. Özellikle 1.yaştan sonra bu durum sık sık izlenebilir. Kırmızı renkli molilerin bazen kırmızı renkli plati ile karıştırıldığı görülür. Kırmızı moliler albino oldukları için gözleri renksizdir. Halbuki kırmızı platilerde gözler koyu renklidir.
MOLİNEZYA
(Mollienesa sp)
Aynı familyadan gelen balıklardır. ilk olarak Louisiano'da 1821. yıllarında keşfedilmiştir. Doğal koşullarda 10 cm 'ye kadar büyüyebilirler. Özellikle ABD'de doğal sulardan bol miktarda yakalanıp pazarlandıkları için fiyatları Blek moli'ye nazaran daha ucuz olduğu kaydedilmektedir. Ülkemizde ise zaman zaman pahalı ve aranılan bir balık olduğu görülmüştür. Tuzlu su ve tatlı 'suda yaşayan ayrı hatları olduğu keşfedilmiştir. Tuzlu sularda yetişenleri daha iri yapılıdır. Doğumda yavrular siyah renkli doğabilir ise de 2 hafta sonra renkleri açılmaya başlar. Tatlı suda yaşayanlar yumuşak ve az asitli suları severler.
Aynı gruba giren; Mollienesia pefenensis, bu sınıfta en iri olan varyetedir. 15 cm 'ye kadar boya sahip olabildiği bildirilmektedir. Üretilmeleri oldukça kolay olan bir varyetedir. Bazı varyeteler de ise üretim zor olmaktadır. Özellikle geniş akvaryumlar üretim için daha uygundur. Yumuşak balık eti, tübifex ve su piresi gibi hayvansal orijinli yemler ile birlikte diğer molilerde olduğu gibi bitkisel gıdalarda verilmelidir.
Bu grupta Mollienesia velitera 1914 yılında akvaryum dünyasına girmiştir ve ülkemizde de iyi tanınır. Küçük yapılıdırlar, renkleri ve şekilleri komet platiye benzediğinden karıştırılabilir.
Aynı gruba giren; Mollienesia pefenensis, bu sınıfta en iri olan varyetedir. 15 cm'ye kadar boya sahip olabildiği bildirilmektedir. Üretilmeleri oldukça kolay olan bir varyetedir. Bazı varyetelerde ise üretim zor olmaktadır. Özellikle geniş akvaryumlar üretim için daha uygundur. Yumuşak balık eti, tübifex ve su piresi gibi hayvansal orijinli yemler ile birlikte diğer moliler de olduğu gibi bitkisel gıdalarda verilmelidir. Bu grupta Mollinesia velifera 1914 yılında akvaryum dünyasına girmiştir ve ülkemizde de iyi tanınır. Küçük yapılıdırlar, renkleri ve şekilleri komet platiye benzediğinden karıştırılabilir.
1960 yıllarında Yutacan Moli isimli siyah bir varyete geliştirilmiştir. Bu balık Florida'da fazla miktarda üretilmekte ve akvaryumcular tarafından da çok tutulduğu belirtilmektedir. Fakat gelişmeleri oldukça zayıftır. Cinsel olgunluğa geç erişmektedirler.Yetiştiricilere akvaryuma her 10 litre su için 2 çorbakaşığı tuz katılması önerilebilir. Üretim için pH'nin 7.4-7.8 arası,sıcaklığın ise 22-24 oC olması önerilmektedir. Bu balıkların bulunduğu akvaryumların üst kısmı mutlaka iyi kapatılmalıdır. Aksi halde zıplayarak dışarıya düşebilirler. Bütün Moli grubuna giren balıklar için genel bir bilgi olarak su içerisine bir miktar deniz suyu katılması önerilebilir. Bulundukları akvaryumda suyun 1/4'nün her hafta aynı yoğunluktaki su ile değiştirilmesi yararlı olur.
MOLİ'LERDE BAŞARI VE HASTALIKLAR
Dış ülkelerde Moli grubuna giren balıklar genel olarak büyük dış toprak havuzlarda üretilirler. Bu nedenle üretim alanından alınan binlerce balık piyasaya sevk edilir. Bu sevkiyatta ölüm oranının az olması için şu yol izlenmektedir. Öncelikle balıklar üretildikleri havuz suyu ile birlikte pazarlama akvaryumlarına alınmaktadırlar. Bu akvaryumlara %S'lik metilen mavisinden her bir litre için 1 damla damlatılmaktadır. Bu dönemde havalandırma güçlü olmalıdır. Sevkiyatta ise aynı solüsyondan yarı miktarda suya damlatılmaktadır. Böylece zayiatın az olması sağlanmaktadır. Bu yöntem diğer balıkların naklinde de kullanılabilir. Molinezyaya balıklarında en çok görülen hastalıklar beyaz benek hastalığı ve mantarlardır.
MELEZ AZMANLlGI
Balıklar dünyasında veya diğer hayvan yetiştiriciliğinde iki ayrı ırkın veya aynı ırkın farklı bölgelerde yetiştirilmiş bireylerin çiftleştirilmesi yolu ile ebeveyn fertlerden daha iyi gelişen yeni nesiller elde edilebilir ki, bu çalışmalara hayvan yetiştiriciliğinde melez azmanlığı denilir. Molilerde bu yöntemden yararlanarak sırt yüzgeci çok gelişkin melez azmanı bireyler meydana getirilmekte ve bu balıkların çok iyi pazar bulduğu bildirilmektedir. Bu çalışmalarda özellikle Florida orijinli Mollinesia latipinna ile Marsilya orijinli aynı tür balıkların çiftleştirilmesi yolu ile en olumlu sonuçlara ulaşıldığı kaydedilmektedir.
Burada bu konuyu açıklamamızın amacı iyi vasıflı balık üretmek isteyen kişiler benzer çalışmaları diğer türler üzerinde de yapılabileceğini hatırlatmaktır
.jpg) LEPİSTES BALIKLARI
(Lepistes reticulata ,Poecilia reticulata)
Akvaryum balıklan içerisinde en çok tanınan türdür. Akvaryum merekırıe yeni başlayanlar genelolarak ilk kez bu belıkien satın alırler. Bu kadar yaygın ve ünlü olmalannın bir çok nedenleri vardır. Öncelikle bakımı kolayolan bir belıkiır. ikinci önemli özellikleri ise üretimlerinin kolay olması dolayısı ile ucuz satın alınmasının mümkün olmasıdır. Öyle ki bir tek dişi ve bir tek erkek balık ile bunlardan üreyen yavrulardan da yavru sağlanacağı kabul edilirse, birçift balıktan bir yılda 300 000 adet birey elde edilmesi teorik olarak mümkündür. Bu kadar sayı arasında da erkekler içinde birbirinin % 100 aynı olan canlıya da rastlanılması mümkün değildir.
Lepistes balıkarı dişli sazanlar denilen Poecilidae familyasına dahildirler. Amerika orijinlidirler.
Çok renkli, özellikle erkekleri renkli vücut yapıları ile ilgi çekerler. Bu balıklar Avrupa'ya ilk kez 1908 yılında getirilmiştir. Bu tarihten sonra da tüm dünyaya ve Avrupa ya yayılmıştır. Bu tür üzerinde yapılan ıslah çalışmaları sonucu 200 dolayında varyete ve alt varyete geliştirilmiş ve akvaryum severlere sunulmuştur. Lepistes balıkları batı ülkelerinde Guppy ismi ile de tanınırlar. Çünkü ilk kez Guppy ismindeki bir kişi tarafından akvaryumlara alınmışlardır. Lepistes balıkları her boy akvaryumda tutulabilirler. Fakat en uygunu 50-80 litrelik akvaryumlardır. Çok küçük akvaryumlarda gelişmeleri zayıf olabilir. Çok büyük akvaryumların idaresi ise zor olabilir. Küçük cüsseli balıklar olduklarından büyük bir gezinme yeri istemezler. Gezme yerinin çok olması da balıkları güçsüz bırakabilir. Bu balıklar için en uygun sıcaklık 24-26 °C'dir. Su sıcaklığı arttıkça gebelik süresi kısalır. Ev akvaryumlarında tutulduklarında akvaryumların iyi bitkilendirilmesi yararlı olur. Lepistes balıkları canlı doğuranlar grubunun en doğurgan olan türüdür. Genelde doğum olayı yalancı bir doğum olayıdır. Sadece yumurta yumurtlama sırasında çatlar ve balık doğurmuş gibi izlenir. Plati, blek moli ve kılıç kuyruk balıkları da aynı şekilde yavrularlar. Bu üreme şeklinde en büyük tehlike yavruların diğer balıklar tarafından yenilmesidir. Bu nedenle üremenin emniyetli olması için çeşitli önlemler alınabilir. Dişi ve erkekleri genç yaşta ayırt etmek mümkündür. Erkekler çok güzel renkleri ve gonopodium denilen organları ile dişilerden kolayca ayırt edilebilir. Gonopodium bir çeşit erkeğin çiftleşme organıdır. Bu organ ile erkeğin dişiyi döllemesi mümkün olur. Yumurtanın döllenmesi ve gelişmesi ana karnında olur. Üretim için iyi vasıflı erkek ve dişilerin daha 1 aylık iken birbirlerinden ayrılmaları ve iyi bir yemleme ile kondisyon kazanmalarının sağlanması yararlı olur. Üretim için çiftleşme akvaryumları kullanılır. Üreme zamanı seçilen erkek ve dişiler 60-80 litrelik aynı akvaryumlara konulurlar. Sıcaklık 25-26 °C'ye ayarlanır. Çiftleşmeden önce erkek ve dişi yan yana gezerler ve bir ara erkek ve dişi çiftleşerek spermler bir torba içerisinde dişiye bırakılır. Dişi balıkta yumurtalar döllendikten ortalama 28 gün sonra yavrular doğar ve dişi 1 'er aylık periyotlar ile yavrulamaya devam eder. Gerekir ise 3-4 ay, bir kerede aldığı spermaları kullanarak yavrulamaya devam eder. Doğumdan sonra yavru dip kısma iner, bir süre dinlenir ve daha sonra yem aramaya başlar. ilk yavrusuna veren balık 10-15 kadar yavru verir ve ileriki doğumlarda 100-200 arası yavru verebilirler. Yavru sayısı arttıkça yavruların büyüklüğü azalır. Gebe dişiIerin anüse yakın kısımlarındaki koyuluk dişinin karnının yavru ile dolu olduğunu gösterir. Canlı doğuran balıkların tümünde doğan yavruların korunması ve zayi edilmemesi en önemli konulardandır. Yeni doğan yavrular genel olarak bir süre sonra ışıktan kaçma eğilimi gösterirler. Bu nedenle akvaryumun en karanlık yerlerinde toplanma eğilimi gösteririler. Böylece kendilerini kolay gizlerler ve diğer balıklara yem olmaktan kurtulabilirler. Yavruluk kullanma korumada yararlı olabilir. iyi beslenmiş anaçlar kendi yavrularını yemezler ise de yemlemede aksaklık olur ise iri balıklar yavruları tüketebilir.
LEPİSTES VARYETELERİ
Lepistesler esmere yakın koyu yeşil vücut renkleriyle doğa lepistesleri ve çok renkli, gösterişli renk ve desenleriyle kültür lepistesleri şeklinde iki ana başlık altında toplanabilir.
Kültür lepisteslerini de 4 grupta toplamak mümkündür. Bu varyeteler mozaik, kobra, çim ve tüxedo varyeteleri olarak sıralanabilir.
Sol ve sağ: Metalik Mozaik ve Kırmızı mozaik lepistes
MOZAİK LEPİSTES
Bu varyeteye dahil lepistesler genellikle Mavi nokta; Yeşil guppy gibi benzeri isimlerle de adlandırılırlar. Mozaikler parlak metalik yeşil vücutları ve büyük mozaik desenli kuyruk yüzgeçleriyle gösterişli balıklardır. Bu varyetenin dişilerinin kuyruğunun üst kısmı büyüktür ve hafif alev deseni taşır.
Mozaik lepisteslerin kuyrukları genellikle yelpaze biçimli olup, desen itibari ile deniz kabuklarının üzerindeki desenleri anımsatır. Vücut renkleri parlak mavi ya da yeşil olabilmektedir. Yine vücut üzerinde kırmızı, sarı, ve yeşil renklerin yansımaları görülebilmektedir. Sırt yüzgeci, kuyruk yüzgeci ile paralel benzer renk ve desenleri taşır. Yüzgeç uçlarında pembeye yakın beyazlaşma dikkat çeker. Sırt bölgesi diğer varyetelere nazaran daha dar yapılıdır. Kuyruk sapı koyu mavidir.
Mozaik lepistesi çim lepisteslerinden ayıran en önemli özelliği kuyruk bağlantısının koyu mavi renkte olması ve kuyruğunda açıktı koyulu mozaik desenleridir. Kuyruğunda göz alıcı sarı renkler hakimdir. Vücut sade yapılıdır ve kuyruğu ile yarattığı bu kontras ilgi çeker. Çok gösterişli kuyruk yüzgeçlerine sahip olmalarına rağmen ince yapısı nedeniyle ileri yaşlarda kuyrukta yırtılmalara rastlanabilir. Mozaikler kendi aralarında kırmızı mozaik, mavi mozaik, uzun yüzgeçli mozaik, altın mozaik ve albino mozaik olarak alt varyetelere ayrıIır. Kırmızı mozaiklerde vücut rengi yeşildir. Üzerinde yer yer kırmızı renkler vardır. Geniş bir sırt yüzgecine sahiptir. Kuyruk yüzgecinin zemini kırmızı olup, mavi, sarı ve siyah renklerle mozaik deseni oluşturur. Kuyruk sapının üst kısmı beyaz renklidir. Kuyruğun vücuda bağlandığı kısım sarıdır. Aralarında beyaz, yeşil ve siyah renklerin görülebildiği kırmızı bir zeminde beyaz, yeşil ve siyah renkler izlenebilir. Uzun yüzgeçli lepiseteslerde vücut rengi metalik mavi olup üzerinde pembe ve sarı renkler bulunur. En önemli özelliği adından da anlaşıldığı gibi uzun sırt ve karın yüzgeçlerine sahip olmasından ileri gelir. Mavi mozaik lepisteslerde vücutta metalik mavi renk hakimdir. Kuyruk yüzgeci ise mavinin çeşitli tonlarından oluşan mozaik desenlere sahiptir. Akvaryum dünyasında sevilen bir lepistes varyetesidir. Albino mozaik lepistesler bir mutasyon ürünüdür ve çekinik bir karakterdir. Albinolar melanin eksikliğinden dolayı yaygın olarak beyaz olmalarına rağmen lepisteslerde sarıya ya da pembeye yakın bir beyazlık söz konusudur. Tüm varyetelerde albino özelliği vardır. fakat mozaik ve tuxedodan iyi bir albino alınamadığından bu hatları sürdürmek güç olmuştur. Altın mozaik lepisteslerde vücut ve kuyrukta çeşitli renkler arasında altın sarısı renklenmeler görülür
Sol:Dantel kuyruklu king kobra Sağ:Altın mozaik x kobra melezi
KOBRA LEPİSTESLER
Bu isim balığın vücudunun tıpkı kobra yılanının derisinin desenlerine benzediğinden dolayı verilmiştir. Amerika'dan ithal edilen balığın vücudunun metalik parlaklığı ve kobra benzeri motifleri ile ilk görüldüğünde lepistes dünyasında ilgi çekmiştir. Günümüzde de ilgi çeken bir varyetedir.
Vücut renkleri karakteristik bir metalik mavi ya da yeşil renklidir. Tanımlanan karakterleri bütün vücudu kaplayan bir kobra desenin olmasıyla beraber benek şeklinde olmayan ancak birbirine bağlı desenlerden meydana gelen bir görüntüsü vardır. Kuyruk sapı bölümünde herhangi bir dizayn yoktur. Kuyruk desenleri ise mozaik, çim veya dantel olabilmektedir.
Yukarıda özellikleri açıklanan kobra'ya king kobra adı da verilmektedir. Kobra içinde bulunan mozaik kobra lepisteslerde vücut, metalik renkli kobra deseni, kuyruk ise mavi, kır-mızı, siyah renklerin hakim olduğu mozaik desenlerini taşır. Kuyruk yüzgeci delta biçimindedir. Dantel kuyruklu kobra lepisteslerde kuyruk sapı hizasında belirgin olarak görülebilen zincir biçimindeki desenlerden dolayı kobranın bu türü dantel olarak isimlendirilmiştir.Bu lepisteslerde de delta ve lir olarak iki çeşit kuyruk şekline rastlanır. Kobranın bir alt varyetesi olan Uzun yüzgeçli kobra lepistesler, son yıllarda vücut deseni ve çok güzel ve alımlı görünümde olan uzun yüzgeçleriyle su içerisindeki uyumlu hareketleriyle bir dansçı izlenimi yarattığından oldukça popüler olmuştur. Kobra lepistesler içerisinde altın kobra, albino kobra, kırmızı kuyruklu kobra gibi diğer alt varyeteler bulunmaktadır.
Sol ve sağ: Cam çim ve altın çim lepistes
ÇİM LEPİSTES
Çim lepistesler üretimi zaman aldığı, maliyetinin yüksek olduğu ve soyun korunmasında problemler çıktığı için pek popüler olamamış ise de ülkemizde yetiştiriciliğine devam edilmektedir. .Bu varyete içerisinde çim çim lepistesler de vücut rengi metalik mavi ya da metalik yeşildir. Vücudun üst kısmı turuncu renklidir. Dorsal yüzgeç geniş yapılıdır. Bu varyetenin en önemli özelliği kuyruk yüzgecidir. Mozaikle karşılaştırıldığında çim benzeri ayrıntıları görülebilir. Cam çimi lepistesler ilk üretilen orijinal çim lepisteslerine benzerlik gösterirler. Cam gibi şeffaf bir görüntüyle birlikte üzerinde kırmızı, mavi, sarı, siyah renklenmeler görülür. Mavi çim lapistesierde vücut soluk ve mavi beneklerle kaplı olup arka fonda bütünü metalik mavi renktedir. Fotoğrafı ilk kez 1985'de bir akvaryum magazin dergisinde yer aldığında büyük beğeni toplamıştır. Almanya'da 1969 yılında leopar çim ismi altında yeni bir hat üretilmiş ise de daha sonra devam ettirilemediği bildirilmektedir. Altın çim lepisteslerde vücutta belirgin olarak izlenen altın sarısı renkler dikkat çeker. Kuyruk yüzgecinde ise temel olarak mavi renk hakim olup aralarda altın sarısı renklerinin yansımaları görülür.
Çim lepisteslerinin diğer varyeteleri arasında albino çim, sarı ve kırmızı renkleriyle çok sevilen lepisteslerdendir. Yeni bir hat olup olmadığından emin olunamamıştır. Ancak sürdürülmesi king kobralardan daha kolay olmuştur. Uzun kuyruklu çim ise günümüzde pek rastIanmamakla birlikte gösterişli güzel görünümüyle lepistes dünyasında yerini almıştır.
Sol ve sağ: Siyah ve kırmızı tuxedo
TUXEDO
Bu ismi vücudunun alt yarı kısmının koyu bir renkte olmasından dolayı almıştır. Tıpkı smokin giydirilmiş bir balığa benzer. Sırt yüzgeci geniş, büyük ve uzundur. Dominant bir varyetedir. Diğer lepisteslerle çaprazlandığında sayısız tipte varyete elde edilmiştir. Tuxedo lepistesler içerisinde, alman sarısı tuxedo, mozaik tuxedo, neon tuxedo, siyah tuxedo ve flamingo tuxedo gibi alt varyeteler mevcuttur. Ülkemize yurt dışından devamlı olarak lepistes varyeteleri ithal edilmektedir. Bunun yanında ülkemizde lepistes yetiştiren ve çok başarılı olan yetiştiriciler de mevcuttur. Bu işlletmelerde daha çok Alman, inci, Flamingo, Sarı Flamingo, Siyah lepistes, Kobra ve Mavi flamingo isimli varyetelerin yetiştirildiği izlenmektedir.
Sol ve sağ: Kılıç kuyruk. sol da erkek sağda dişi
KILIÇKUYRUK
(Xiphophorus helleri) Akvaryum dünyasının en tanınmış balıklarından bir tanesidir. Kuyruğunun kılıç gibi uzaması nedeni ile bu ismi aldığı bazı türkçe kitaplarda yazılmış ise de, esas kılıçkuyruk ismi, erkeklerde üreme organı olan gonopodium'un bir kılıç şeklinde olmasından verilmiştir. Bu balıklar 1909 yılında akvaryum balığı olarak ele alınmaya başlanmıştır. Doğalortamda 10-12 cm'ye kadar büyüyebilen bu balık akvaryum koşullarında 5-6 cm.'ye kadar gelişir. Birçok balığın birlikte tutulduğu akvaryumlarda uyumlu olarak yaşarlar. Bu nedenle çeşitli balık barındıran amatörler için istenen bir türdür. Dişilerde kuyruk uzaması görülmez.
Erkeklerin ise kuyrukları alt kısımdan bir kılıç gibi hemen hemen balığın vücut uzunluğu kadar uzar. Ayrıca erkeklerde çiftleşme organı gonopodium'un varlığı nedeni ile dişi erkek ayrımı çok kolay yapılır. Yavrularını yiyen bir tür olduğundan üreme anında yavruların hemen ayrılması lazımdır. Aksi halde kısa zamanda kendi yavrularını yiyerek tüketebilirler. Bu nedenledir i üretimlerinde yavruları koruyucu bazı önlemler alınır. Örneğin; yavrulayacağı anlaşılan dişi bireyler özel olarak hazırlanan bir akvaryuma alınırlar. Bu akvaryumda ananın yavrulamasından sonra yavruların kaçabileceği önlemler düşünülür. Bu amaçla bir yavrulatma düzeni kurulabilir. iki basit cam plaka ile bunu basitçe yapabilirsiniz. Diyelim ki; 40-50 litrelik bir akvaryumu üretim için ayırdınız, bu akvaryumu temiz su ile doldurunuz ve sıcaklığı 26-27 oC ayarlayınız. Akvaryumun iç eni kadar iki cam kestirerek akvaryumun içine ve dip kısımdan 10 cm. kadar yüksekte olacak ve iki cam aralığından yavru geçebilecek bir aralık kalacak kadar V şeklinde yerleştiriniz. Bu kısma anaç balık konulur. Balık yavrulayınca yavrular alt kısma geçer, böylece emin bir şekilde yavru üretilmiş olur. Üretimi en kolay balıklardan olduğu için amatörler tarafından eğlenceli bir uğraşı olur. Bir defada 100-150'ye kadar yavru verebilirler. Yavrular nispeten iri doğduğundan çok ince toz yem ile beslenebilirler. Fakat canlı yem ile beslenilirler ise daha çabuk gelişir ve ileride iyi bir damızlı k olurlar.
Kılıçkuyruk balıklarının çeşitli türleri vardır. Bunlardan en meşhur olanları yeşil kılıçkuyruk (Xiphophorus helleri), sarı kılıçkuyruk (X.e/emenciare), sarı kılıçkuyruk (X.pygmaeus),
montezuma kılıçkuyruk (X. montezumae) türleridir. Bu türlerden akvaryumlarda saf olarak yetiştirilenleri oldukça azdır. Melezleme ve seleksiyon (ayıklama) yöntemleri ile bir çok yeni varyeteler insan eli altında geliştirilmiştir. Bunlardan simpson kılıçkuyruk sırt yüzgecinin çok uzun olması ile tanınan ve kızıl renkli olan birvaryetedir. Thelma Simpson isimli bir üreticinin normal yetiştirme sırasında bir mutasyon (değişim) sonucu tespit ettiği bir balıktan planlı şekilde üretim sağlama yolu ile sabitleştirilmiştir. Lirkuyruk kılıçkuyruk olarak tanınan birvaryete de ise kuyruğun üst kısmında dikkat çeken bir uzantı bulunmaktadır. Bu varyetelerden başka berlin kılıçkuyruk, kırmızı kılıçkuyruk, albino kılıçkuyruk gibi tanınmışları yanında zaman zaman elde edilen fakat sonra yok olan çeşitlerin varlığından da dış ülkelerdeki akvaryum dergilerinde bahsedildiği görülmektedir.
Plati erkek (sol) ve dişi( Sağ)
PLATİ
(Xiphophorus maculatus) Akvaryum balıkları içerisinde en yaygın olan türlerden bir tanesidir. 22-25 "C arasındaki su sıcaklığından hoşlanırlar. Dişiler 7-8 cm., erkekler ise 4-5 cm.ye kadar büyüyebilirler. Nor
mal akvaryumlarda genellikle 4- 5 cm. boyunda olurlar. 2-3 cm. boya ulaşınca yavru vermeye başlayabilirler. Yavrularını diğer canlı doğuranlar gibi yumurtadan çıkardıktan sonra dünyaya getirirler. Erkekleri dişilerden ayırmak kolaydır. Erkek balıkların karın yüzgecinde bulunan üreme organı gonopodium dişiden ayırmada en önemli özelliktir. Aylık periyotlar halinde yavru verebilirler. Bir defada 30-100 arası yavru yaparlar. Dişi balıklar yavrularını yiyebilir. Bu nedenle üremeden hemen sonra anne ve yavruların ayrılması lazımdır veya bol otlu bir akvaryumda üretim yapılması ile bir miktar yavrunun kurtulması sağlanabilir. Ayrıca kılıçkuyruk ve lepistes balığında anlatıldığı gibi özel yavru üretim akvaryumları hazırlanabilir. Yeni yavrular yumurtadan çıktıktan 1 saat 1 sonra serbest olarak gezmeye başlarlar. iyi beslenirler ise gelişmeleri süratli olur. Platilerin yemlenme ve bakımları kolaydır. Akvaryumcularda satılan normal yemler ile herkesin kolayca besleyebileceği bir balıktır. Ara sıra haşlanmış ıspanak verilmesi yararlı olur. Canlı yemleri de severler. Plati balıkları, kılıçkuyruk türüne yakın olan bir türdür. Birbirleri ile çiftleştikleri zaman yavru alınabilir. Bu imkandan dolayıdır ki plati balıklarının bir çok varyetesinin meydana geli-
şinde. kılıçkuyruk balıklarının etkisi vardır. Bunun tersi de mümkün olup kılıçkuyruk balıklarının bazı varyetelerinde plati balıklarının kanı mevcuttur. Bu ilişkiden dolayıdır ki kılıçkuyruk ve plati balıklarının bazı varyeteleri arasında çok yakın olan renk benzerlikleri görülür. Örneğin Wagtail plati ve Tuxedo platiler bazı kılıçkuyruk varyetelerine çok benzerdirler. Bunun yanında mavi renkli platiler vardır ki kılıçkuyruk varyeteleri içerisinde halen mavi renkli bir hat oluşturulabilmiş değildir. Ayrıca yeşil kılıçkuyruk bilindiği gibi çok yaygın bir varyete olmasına rağmen yeşil renkli bir plati hattı halen geliştirilememiştir. Saf kan vahşi plati varyeteleri günümüzde ancak genetik laboratuar da ve doğal olarak yaşadıkları Meksika ve Merkezi Amerika'da bulunmaktadır. Bu balıklar da güzel görünüşlü değildirler. çoğu da renksizdir. Sadece bazılarının yan kısımlarında siyah lekecikler vardır. Günümüz-deki renkli platilerin hepsi bilgili ve hesaplı bir yetiştirme ve seleksiyon yolu ile akvaryumcular tarafından geliştirilmiştir. Eğer sarı wagtail plati dikkatle incelenirse erkek balıklarda biraz daha kalın yapılı olan gonopodium hariç, sarı wagtail kılıçkuyruk balığına çok benzediği görülecektir. Sadece Kılıçkuyruk biraz daha ince ve uzun yapılıdır. Bunun yanında ayrı renkli erkek plati ile dişi kılıçkuyruk arasında yapılacak çiftleşme ile kolayca yavru üretileceği görülecektir. Bunun tersi çiftleştirmede aynı başarılı sonucu verir. Fakat başarısız olma ihtimali de çoktur. Bazen yavrular doğabilir, ama kısır olurlar. Bu tür çalışmalarda sabırlı olmak gerekir. Buna karşılık Bleeding Heart Plati'nin benzeri bir kılıçkuyruk yoktur. Eğer bu varyete, benzemeyen diğer bir kılıçkuyruk varyetesi örneğin kırmızı kılıçkuyruk ile çiftleştirilir ise elde edilen yavruların çok karışık, kısa kuyruklu ve yeşil kılıçkuyruğa benzedikleri görülür. Böylece istenen her renge ulaşmayı engelleyen bazı genetik problemler olduğu anlaşılır. Bazı platilerin kuyruk kısmında koyu siyah kuyruk yelpazesinde son bulan iri renkli halkalar görülür. Bu tip platilere meraklılarca ay plati adı verilmektedir. Dış ülkelerde akvaryum lisanında ise Ay plati ismi iri tipte olan platilere verilen bir isimdir. Esasta yabani platilerde bile kuyruk bölgesinde bu koyu benek izlenir. Kılıçkuyruk Xiphophorus hel/eri türü olup aynı Xiphophorus familyası içerisinde çeşitli türler vardır. Örnek olarak Xiphophorus variatus gösterilebilir. Doğada bulunan ve birbirlerine renk bakımından benzer olan bu türlerde kılıç kuyruklardan erkek ve dişiler renk bakımından birbirlerine benzemekle beraber, plati türlerinde erkek ve dişiler birbirinden ayırt edilebilir renklere sahiptirler. Vahşi bir tür olan bu platiler de erkekler renkli iken dişiler soluk renklidir. Bu türden akvaryuma alınanlardan dişilerinde renkli yeni bir varyete Florida'da geliştirilmiş olup oldukça yayılmış ve ingilizceden dilimize günbatımı olarak tercüme edebileceğimiz Sunset denilmektedir. melezleme ve seleksiyon yolu ile pek çok varyete üretilmiştir. Örneğin; Albino plati (renksiz), kırmızı kuyruklu plati, parlak sarı kuyruklu plati, mavi plati, berlin plati, siyah plati, ingiliz plati gibi örnekler bu gruba girer. Bu örneklerden anlaşılacağı gibi plati varyeteleri arasında yapılacak melezlemeler ile çok çeşitli yeni hatlar geliştirmek mümkündür. Plati ile kılıçkuyrukları çiftleştirerek yapılacak üretim ise kolay olabileceğini söylemek zordur. Fakat zaman zaman da olmakta ve yeni çeşitler elde edilmekte ise de yavrular kısır olmaktadır. Bazen bu yavrular arasından çok az miktarda döl verebilen hayvanlar elde edilmiş ise de nesi i devam ettirmek çoğunlukla güç olmuştur.
Plati balıklarının beslenmesinde lepisteslerde olduğu gibi davranılabilir. Toz yemleri severek tüketirler. Fakat arada canlı yem verilmesi yararlı olur.
|
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
