Site açılış tarihi: 27 kasım 2012
Geçen ayki Günlük ort. ziyaret: .. 174
Ay içinde en yüksek ziy sayısı: .242
Geçen ayki ziyaretçi sayısı: . 5234 (Mayıs 2023)
Toplam ziyaretçi sayısı: 852 224

Kitaplar » Su Ürünleri Yetiştiriciliği » yayın balığı yetiştiriciliği 2



 

 
     Orta Avrupa'da yayın kültürü ı1ık su bulunan tesislerde yürütülmektedir. Güney Avrupa bölgelerinde tarla balıkçılığı işletmelerinde yer almaktadır. Ayrıca doğal kaynaklan balıklandırmak amacı ile yavru üretimi yapılır. 
 
   Yayın balıklarında cinsiyet ayırımı
 
 
AVRUPA YAYIN BALlGI YETİŞTİRİCİLİGİ (Siluris glanis) 
    DAMIZLIK YETİŞTİRME
 
    Şayet damızlık balıklar doğadan yakalanacaksa bu işlemin balıklar eşeysel olgunluğa ulaşmadan bir yıl önce sonbahar sonlarında uygulanması gerekir. Yeni yakalanmış balıklardan kısa süre içinde damızlık olarak yararlanmak mümkün olamamaktadır. Anaç avlama için dalyanlar, pinter ve çevirme ağlarından yararlanılabilir. Bu amaçla avlanan balıklar zedelenmeden alınmalıdır. Havuzlarda yetiştirilen balıklardan damızlık olarak yararlanılabilir. 
 
     Damızlık yayınlar özel olarak hazırlanmış havuzlarda barındırılır. Bu havuzlara 40-50 anaç/ha yerleşim uygulanır. Bu suretle balıklar kış ve ilkbaharda yeterli doğal yem bulma olanaklarına sahip olur. Ayrıca balıkların beher kg. ağırlığı için 1 kg. yemlik balık havuzlara bırakılır. Bu beslemede yapay yem kullanımı son yıllarda artmış bulunmaktadır. Parazit ve hastalık tehlikesine karşı havuzlar dezenfekte edilmeli ve balıklar yerleştirilmeden önce banyodan geçirilmelidir. 
 
    Damızlık balıklar (dişiler) en az 75-90 cm. boy ve 4-5 kg. ağırlıkta olmalıdır. İdeal olarak 5- 10 kg. arasında olanlar tercih edilir. İlkbaharda damızlıklar boylarına göre ayrılır ve küçük olmayan havuzlara erkek-dişiler ayrılarak yerleştirilir. Böylece yeterli besin almaları sağlanır. Bu dönemde parazitlere karşı mücadele etkin olarak sürdürülmelidir. 
 
Yayın balıklarından yumurta alımında yararlanılan kakaban lar  
     Yayın balıklarının cinsiyetini dış yapıdan teşhis etmek oldukça zordur ve yeterli deneyim gerektirmektedir. Erkek ve dişiler arasında genellikle vücut genişliği ve dolgunluk farklılık gösterir. Dişilerde oval cinsiyet organı açıklığı görülür. Erkeklerde bu kısım çıkıntı şeklinde görülür. Testisler yayınlarda oldukça küçüktür ve vücut ağırlığının %16 - 64'ünü oluşturur. İlkbahar aylarında dişilerde ovaryum vücut ağırlığının %15'ini kapsar. Dişi yayınların büyüklüklerine göre yumurta sayısı 150.000-700.000 arasında değişmektedir. Genel olarak kg. ağırlık başına 
10-30 bin yumurta bulunur. Sağımda ise döllenmiş olarak elde edilen yumurta sayısı biraz az olur. Olgun yumurtalar su almadan önce 1,5-2,5 mm. çapında olup su aldıktan sonra 3-4 mm. çapa ulaşırlar. 
 
     HAVUZLARDA ÜRETİM: 
     Hipofiz enjeksiyonu ile anaçların eşeysel olgunluğa ulaştırılması uzun yıllardan beri uygulanan bir yöntemdir. Hipofiz kullanımı konusundaki bilgiler saza n balığı yetiştiriciliği bölümünde verilmiş bulunmaktadır. 
 
     Balıklar yerleştirilmeden 2-3 gün önce su ile doldurulan küçük havuzlar bu amaçla kullanılır. Yumurta temini için havuzlara ağaç veya sentetik materyalden yapılmış yuvalar bırakılır. Yuvalar suyun akış istikameti yönünde yerleştirilir ve havuz 1-1,5 metre su ile doldurulur. 500-1.000 m. büyüklüğünde olan bu havuzlarda 3-5 kakaban tipi yuva kurmak (bak. sazan yetiştiriciliği) yeterlidir. Her balık çifti bir yuva kullanır. 
    Yayınlar çevre koşullarına bağımlı olarak Mayıs sonu ve Haziran başlarında yumurta bırakırlar. Günün su sıcaklığı 20-22°e düzeyinde olmalı ve gece 16-I8°C'nin altına düşmemelidir. 24°e den itibaren ovaryum da çözünrne çok kısa sürede olur. Yumurta bırakılması akşam saatlerinde veya sabah erken saatlerde meydana gelir. Bu olay hava basıncının düşmesini takip eder. Döllenme oranı genellikle %70-90 arasında bulunmaktadır. 
 
     Embriyonal gelişim (kuluçka) 60-70oe/Gün devam eder ve 23-25°e su koşullarında 2,5 gün sonra larvalar çıkar. Derece gün teriminin anlamı şudur; 60-70oe suyun sıcaklığına bölersek yumurtalardan kaç gün sonra yavru çıkacağını anlamış oluruz. Örneğin su sıcaklığı 25°e ise 70/25=2.8 gün sonra, eğer su sıcaklığı 200e ise 70/20=3.5 gün sonra larvaların yumurtadan çıkacağı anlaşılır. Yumurtadan yeni çıkmış larva yaklaşık 7 mm. boyundadır. Larva foto taksiye karşı olumsuzdur ve gölge yerleri tercih eder. Havuzlara bu amaçla boru veya ağaçtan yapılmış korunma veya saklanma yerleri yapılmalıdır. Yüzer tahta plakalarla gölgeleme yapmak mümkündür. Larvalar kuvvetli ışık ortamında dibe çökmekte, sakin ve hareketsiz kalmakta, korıdisyonları zayıflamakta ve enfeksiyonlara, bakterilere, parazitlere karşı hassas duruma gelmektedir. Kuluçka dönemi sonu larvalar yumurtlama havuzunda bırakılabilir ve kısa süre sonra yavru olarak hasat edilebilir. Burada önemli olan konu doğal yemlerin yeterli olup olmadığı, buna ilaveten ek yemleme ihtiyacıdır. Damızlıklar yumurtlama olayından sonra hemen sonra havuzdan alınmalıdır. Yumurta bırakılan yapay yuvalar gerektiğinde havuzlardan alınarak kuluçka dönemini tamamlamak üzere özel tanklara veya havuzlara da alınabilirler. Bu taşıma işlemi yumurtlamadan 1 gün sonra yapılmalıdır. Bu işlemin nemli bir havada (sabah erken saatlerde) yapılması uygun olur. 
 
     Resim. Doğada yayın balıkları çok iri buyutlara kadar büyüyebilirler.Benim gençlık yıllarım olan 1960 lı yıllarda Ankarada okurken ulustaki balıkçı dükkanlarında sakaryadan yakalanan çok iri balıklar bir öküz gibi asılır ve ben bunları merakla seyrederdim. 1955 li yıllar olacak Menderes nehrinde ne yazık ki dinamitle yayın balığı avlarını yapmış olmaktan sıkıntı duyuyarum. Ne yazıkki o yıllarda bilinen avcılık yöntemi bu idi. Bir bilinç yoktu. Belki balıkta boldu. Ama artık kalmadı. Söke taraflarında ki menderes nehri kolları da iri yayın balığı avı bakımından iyi sayılırdı
 
 
YAPAY ÜRETİM (SAĞIM VE YAPAY DÖLLENME); 
    Bazı problemler ve düşük üretim oranı ile uygulanan yarı yapay dölleme ve yumurta alımı yanında son zamanlarda tam kontrollü yapay üretim ele alınmış ve uygulamaya geçilmiştir. 
 
     Yayınların havuzlarda normal yumurta bırakmaları için hipofiz enjeksiyonu gerekli değildir. Sağım yapılacak ise mutlaka hipofiz enjeksiyonu uygulanmalıdır. Yayınlarda kg. canlı ağırlığa 3,S-4 mg. sazan hipofizi enjekte edilir. 
     Bunu takiben anaçlar olgunlaşma kaplarında oksijence zenginleştirilmiş 23-26°C su ortamında bırakılırlar. Sağım ünitelerinde yayın anaçlarının saldırgan davranışlarından yaralanmamaları için ağızları perlon ip ile bağlanır. 
 
     Hipofiz enjeksiyonundan 20-22 saat sonra ovulasyona ulaşma beklenir. Bu süre 4S0- SOO°C/saat olarak hesaplanır. Dişilerin sağımı için en uygun zaman, balıkların sakinleştiği, yarı baygın, kolaylıkla ele alınabildiği dönemdir. Dişilerde olgunlaşma oranı %70 düzeyindedir. Erkeklerden sperma enjektör iğnesi yardımı ile emilerek alınır. Vakum tüpü de kullanılabilir. Dişi balıkların sağılmaları için bayıltılmaları gerekir. Bu suretle balıklara zarar vermekten kaçınılmış olur ve ağır olan anaçların sağımı kolaylaşır. Erkek balıklardan yeterli sperma sağılamazsa, balık kesilir, testisler çıkarılır ve parçalanarak bir miktar daha sperma elde edilir ve döllenme işlemi tamamlanmış olur. Her dişi anaç için 2 adet erkek hazır bulundurulmalıdır. Önce yumurta ve sperma karıştırılır, daha sonra kaba %03-06 (yarı fizyolojik, fizyolojik) tuz içeren sudan llS-lt nispetinde ilave edilir. Böylece döllenme oranı arttırılır. Bu koşullarda %80 döllenme oranı beklenebilir. Daha sonra döllü yumurtalar kuluçka şişelerine yerleştirilir. 
 
     Yayın yumurtalarının kuluçkalanması için zugar şişelerinden yararlanılır. 7 lt. su kapasitesine sahip kuluçkalama şişelerine normal olarak 100 g. yumurta en fazla 200 g. döllü yumurta yerleştirilmektedir. Yumurtalar bu dönemde çok kuvvetle sualıp şişmekte (hacimlerinin 7-10 katına kadar) ve kısmen birbirine veya şişe duvarlarına yapışmaktadır. Bunu önlemek amacıyla karıştırmaya teşebbüs edilmemelidir. Su içinde yeterli oksijen kapasitesini sağlayabilmek için zugar şişelerinde iyi bir akıntı sağlamak gerekir. 
 
     Yayın yumurtaları tül kafeslerde de kuluçka edilebilir. Bu durumda tek kat yerleştirme uygun olmaktadır. Yumurtalarda mantarlaşmayı engellemek, için her gün 1-2 defa malahit yeşili ile banyolama OS-20 dakika) yararlı olur. 
 
     Kuluçkalama kaybı yaklaşık olarak %10 düzeyinde görülür. Larva çıkışı normal olarak 60- 70= Derece x gün'de başlar. Çıkışın başlaması ile beraber yumurtalar bir kap içine sifonla aktarılır ve bu suretle çıkış süreci hazırlandırılabilir. Larvalar ilk bakım döneminde O,S mm. gözlü ağ havuzlara yerleştirilir ve bir kuluçka şişesinden alınan larvalara 6 It/dak, su sirkülasyonu yeterlidir. Başlangıçta larvalar dipte yatar. 2-3 gün sonra. pigmentasyon başlar ve larvalar kuytu karanlık köşelere toplanırlar. Bu safhada larvalar için gölgeleme gerekir. Serbest yüzme ve yem alımı 5-7 gün sonra gerçekleşir. Vitellus kesesinden beslenme döneminde kayıplar %3-S düzeyinde ola- 
bilir. 
 
     TANKLARDA LAVRA YETİŞTİRME
     Kontrollü tanklarda larva geliştirme, havuzlarda yetiştirmeye oranla daha emniyetlidir ve yüksek başarı sağlamaktadır. Bu amaçla taban profili yarım yuvarlak, uzun yapılı 100-600 lt.'lik polyester tanklar kullanılır. 100 lt.'lik hacim için 5- 8 lt/dak. su akışı yeterlidir. Bu dönemde optimal su sıcaklığı 22-26°c arasında olmalıdır. İlk iki hafta yerleşim sıklığı 50-100 bin yayın larvası/rn'' uygu- lanır. Bu devrede larvalar 8-9 mm. uzunlukta olup iki haftalık yemlemeden sonra (3 haftalık) larvalar 20-25 mm. boya ulaşmaktadır. Bu devreden sonra gelişmiş larvalar havuzlara yerleştirilebilir, Şayet bu yavrular tanklarda yetiştirmeye devam edilecekse (mümkündür) ikinci iki haftalık dönemde yerleşim sıklığı 30-60 bin/m- tutulmalıdır. 
 
    Dört haftalık besi sonunda yavrular 40-50 mm. uzunluğa erişirler, Yemlemeye başlangıçta doğal yemler yararlı olur. Daphina veya kıyılmış tübifeks kullanılabilir. 4-5 gün geçtikten sonra artan miktarlarda deniz balıkları eti verilebilir. Yemleme geceleri de yapılabilir. Yavrular 4-5 cm .. boya ulaşınca kuru karma yemlere geçmek mümkündür. Bu boylarda yayınlarda saldırganlık başlar. 
 
    Yetiştirme yapılan tanklarda yerleşim sıklığı yüksek tutulursa parazitler ve enfeksiyonlarla karşılaşılmaktadır. Sağlık kontrolleri sürekli yapılmalı ve dezenfeksiyon ihmal edilmemelidir. Yem artıkları ve balık gübresi tanklardan günde 2-3 defa uzaklaştırılmalıdır. Parazittlere karşı, malahit yeşili, formalin ve tuzlu su banyoları ile mücadele edilebilir. Enfeksiyonlara karşı antibiyotik kullanmak gerekebilir. Gerek bakım, beslenme, gerekse hijyen önlemleri yeterince sağlanabilirse yavru geliştirmede %90 yaşama gücü sağlanabilir. 
 
 
    HAVUZLARDA BİR YAZLIK YAYIN YAVRUSU YETİŞTİRME: 
 
     Toprak havuzlarda yayın yetiştirme uygun iklim ve ılık su koşullarında iyi sonuçlar verir. Monokültür yayın balığı yetiştirme için doğal yemlerle zenginleştirilmiş küçük havuzlar kullanılır. Bu tür koşullarda yerleşim sıklığı olarak 100- 1 50 bin yayın larvası/ha yeterlidir. 4 haftalık geliştirme sonunda %30 randımanla 2 gr. 'lık yavrular hasat edilir. Daha yüksek randıman almak istenirse havuzlara larva yerine 4 haftalık geliştirilmiş yavru bırakmak gerekir
 
     Entansif monokültür yayın yetiştirme karma pelet yemlerne ile yapılırsa hektara 30-40 bin yayın yavrusu yerleştirilebilir. Bu yerleştirme şeklinde %88 yaşama gücü ile yaklaşık 1-2 ton/ha verim sağlanabilmektedir. Bir yazlık yayınlar genellikle ortalama 50 gr. ağırlığa ulaşmakta ise de bu değer ortam koşullarına ve beslenme imkanlarına bağlı olarak değişir ve üreme organının ağzının dışa çıkık gibi bulunması özelliklerine bakılarak seçilirler. Özellikle karın şişliğinin arkaya üreme organına doğru olmasına dikkat edilir. Eğer karnın ön tarafları şişkin ise bu yanıltıcı olabilir ve balığın karnının yem ile dolmasından, yem değerlendirme katsayısı şartlara bağımlı olarak 2,3-2,8 arasında değişir. Bir yazlık yayınlar ile doğal kaynaklar balıklandınlabilir veya bu balıklar polikültür koşullarında tüketimlik ağırlığa kadar büyütülebilir. Kışlarmaya alınacak yayınlar için 20000 adet bir yazlık/ha yerleşim sıklığı uygulanır. Yayın besleme için %28-32 H.protein içeren karma yemler kullanılmaktadır. 
 
     Monokültür yetiştirme şartlarında havuzlardaki yerleşim sıklığı oldukça değişkendir. İlk yaz sonunda ortalama 50 gr. ağırlığa ulaşmış bulunan yayınlardan 6.000 adet/ha.'a yerleştirildiğinde ikinci yaz sonunda yaklaşık olarak 5.000 adet 2 yazlık yayın/ha hasat edilebilir. Bu dönem sonunda yayınlar ortalama 500 gr. ağırlığa ulaşabilmektedir. Yemlemede pelet yemler kullanılmaktadır. 
 
     Yavru büyütme monokültür yapılabildiği gibi sazan veya diğer ılık su balıkları ile polikültür yetiştirmede uygulanabilir. Polikültür sadece düşük entansite (yoğunluk) koşullarında uygulanır. Polikültür uygulama havuzlarında ilk yaş döneminde hektara 500-1.000 yayın yavrusu yerleştirmek uygundur. Böylece iyi bir havuz verimliliği sağlanır. Havuzdaki yayınlar iyi yemlenemez ise yaz aylarında beklenen gelişme sağlanamaz ve kondisyon düşüklüğü olur. Bu durumlarda hasat verimi oldukça düşer. Yayın yerleştirilen havuzların su çıkış kanallarında iyi bir önlem almak gerekir, yayınlar su akışı ile kaçabilmektedir. 
 
     Sazan yetiştirme havuzlarında sazan ile beraber polikültür yetiştirme (yan üretim) koşullarında yerleşim şıklığı yaş arttıkça düşürülür. 
 
     Üçüncü yaz yetiştirrneye alınacak yayınlar sazan ile polikültür koşullarında 100 adet/ha, yerleştirilebilir ve üçüncü yaz sonunda 2,000 gr, ağırlığa ulaşabilirler. Yem değerlendirme kat- sayısı şartlara bağımlı olarak 2,3-2,8 arasında değişir. Bir yazlık yayınlar ile doğal kaynaklar balıklandırılabilir veya bu balıklar polikültür koşullarında tüketimlik ağırlığa kadar büyütülebilir. Kışlatmaya alınacak yayınlar için 20.000 adet bir yazlık/ha, yerleşim sıklığı uygulanır. 
 
 
 
   AMERİKAN YAYIN BALlĞI YETİŞTİRİCİLİGİ: 
   ABD.'nde yetiştiriciliği son yıllar içerisinde gelişmiş ve süratle yaygınlaşmakta olan bir yetiştiricilik koludur. Ilık suların balığıdır. Güney Amerika Birleşik Devletleri'nin ve Güney Kanada'nın yerli balığıdır. Ietaluridae familyasına dahil Ictalurus punctatus yetiştiriciliği ele alınan türdür. Ietalurus lacustris WALBAUM olarak da isimlendirilir. 10-15 kg.'a kadar gelişebilen bir türdür. Bulanık sularda bile kolayca yaşayabilir. Bu balıklar balıklandırma amacı ile yetiştirilebilecekleri gibi son yıllarda pazarlık çağa kadar insan eli altında yetiştirilen bir balık haline gelmiştir. Özellikle A.B.D.'nde amatör avcılar için özel yapılmış havuzlarda balıklandırma yolunagidilmesi önemli bir konu olarak ele alınır. Etleri beyaz ve tüketildikleri yerlerde aranılan bir üründür. Ayrıca olta ile avcılığı çok zevk vericidir. Çünkü mücadeleci bir balık türüdür. Bu nedenle olta avcıları tarafından aranılan bir avcılıktır. Üretimleri de oldukça kolaydır. Birkaç anaç balıktan binlerce yavru elde etmek mümkün olmaktadır. Yenilemeleri birçok yayın türlerine oranla oldukça kolaydır. Çünkü her türlü gıda ile beslenebilirler. Hububatça zengin yemler yanında hayvansal orijinli madde içeren yapay fabrika yemleri ile kolayca büyütülebilirler. 
 
   Kanal yayın balığı üretim havuzları
 
 
 
      Büyük balıklar havuzdaki diğer küçük balıkları da yiyebilirler. Bu nedenle havuzlarda üreyecek diğer küçük balıkları da tüketerek ete çevirebilirler. Bu zararlı balıkların kontrolü bakımından yararlı olur. Havaların ılık olduğu mevsimlerde genel olarak geceleri yem alırlar. Oksijen azlığına karşı dayanıklıdırlar. Bu özellikleri yetiştiriciliğinin yaygınlaşmasında etken olmuştur. 
 
     A.B.D.'nde bu tür üzerinde çalışan işletmeler genellikle belirli alanlarda ihtisas kazanmışlar ve tek yönlü olarak çalışmaktadır. Bazı işletmeler sadece stoklama amacı ile balık yavrusu yetiştirdikleri halde diğerleri pazarlanacak çağa kadar balık yetiştirme işlerini yürütürler. 
 
     Ictaluridae familyası içerisinde Ictalurus punctatus türünden başka Ictalurus catus L. (beyaz yayın balığı), Ictalurus nebolosus L. (Kahverengi iskorpot yayın balığı veya kahverengi iri kafalı yayın. balığı), ıctalurus furcatus  (Mavi yayın balığı) türlerinin de yetiştiriciliği gerek avcılık için stoklama, gerekse bazı işletmelerde et üretimi için yetiştiricilikleri yapılır. Bazı işletmelerin bu türleri karışık olarak yetiştirdikleri görülür. 
 
     DAMIZLIK TEMİNİ ve ÜREME
 
     Ictalurus punctatus türünün en çok yetiştirilen ve aranılan tür olduğunu daha önce belirtmiştik. Bu nedenle bu tür üzerine yapılan çalışmaları anlatmakla diğer türler içinde geçerli olan birçok temel bilgileri sunmuş olacağız. Bu türün Türkçe'ye tercümesini de kanal yayın balığı olarak ele alıyoruz. 
 
     Kanal yayın balıklarında erkekler dişilerden daha koyu renktedirler. Üreme zamanında bu renk daha da koyulaştığından mavi yayın balıkları ile karıştırıldıkları olur. 
 
     İri yayın balıkları küçüklere oranla daha erken yumurtlar ve daha fazla yumurta verirler. Yetiştiriciler genel olarak 1 ile 5 kg. arasındaki balıkları damızlık olarak seçerler. Fakat yayın balıkları küçük iken takriben 250-300 gr. ağırlıktan itibaren cinsel olgunluğa erişmiş duruma gelebilirler. 5 kg. 'dan büyük olan balıklar ise bakımları güçleşeceğinden pek damızlık olarak kullanılmazlar. 
 
ABD misisipi bölgesindeyayın balığı yetiştiriciliği. 1960 lardan sonra hızlı bir şekilde gelişmiştir. ABD de üretilen yayın balığının %70 den fazlası bu bölgedeki yaklaşık 36 bin hektarlık yayın balığı çiftliklerinde üretildiği bildirilmektedir. Bu bölgede 2 yılda 0.75-1 kg ağırlığa ulaşan balıkların 1 kg canlı ağırlık artışı için 2 kg yapay yem kullanıldığı kaydedilmektedir 

 

     Dişilerini cinsel olgunluğa erişmiş olmaları, karnın iyice yumurta ile dolmuş bulunması, karnın yumuşak ve sarkık olması ile anlaşılır. 
 
     Anüs kızıla kaçmış bir renk göstermelidir. Erkeklerin seçiminde pek önemli olmamakla beraber erkeklik belirtisi olan bazı ikinci cinsiyet özelliklerine dikkat edilir. Örneğin baş kısmın iyi gelişmiş ve kaslı olması, başın vücuttan daha geniş olması, çene altında koyu pigment lekelerinin bulunması gibi özelliklere bakılır. İyi vasıflı erkek balıklar üreme döneminde birkaç kez süt alımı için kullanılabilirler. Gerek dişi gerekse erkeklerin seçiminde sıhhatli ve vücut yapısı düzgün olanların seçilmesi yararlı olur. 
 
              Üreme zamanında dişinin genital organının dış kısmında katlanmış gibi bir deri parçasının sarktığı görülür. Üreme zamanında balıklar kavgacı olurlar. Bazen birbirlerini yaralarlar ve yaralanmış yerlerde enfeksiyon oluştuğu görülür. Dişi ve erkek balıkların birlikte tutuldukları havuzlarda erkek balığın dişi balığı oldukça zorladığı ve dişi balık yumurtlamaya hazır değil ise öldürdüğü bile izlenebilir. Başarılı veya eşit boylarda olmaları önerilmektedir. Çünkü erkek daha iri olduğu taktirde yumurtlamaya hazır olan dişiyi kolayca yumurtlatabilmektedir. Aksi halde erkeğin dişi üzerindeki baskısı zayıf olmakta bunun sonucu başarılı bir yumurta alımı mümkün olmamaktadır Dişi ve erkek balıklar birbirleri ile yaralayıcı şekilde kavga ettikleri için çok küçük alanlarda uzun süre birlikte tutulmaları uygun olmaz. Üreme zamanından sonra damızlık balıkların bir dekara 30-40 balık hesabı ile stoklanmaları önerilmektedir. Anlaşılacağı gibi oldukça geniş yer istemektedirler. Bazı yetiştinciler damızlık balıkları daha geniş havuzlara koyarak gelecek yıl için iyi kondüsyonda olmasına çalışırlar. Bir dişi balık 1 kg. canlı ağırlık için 7-8 bin adet yumurta bırakır. İri balıklar ise birim ağırlığa düşen yumurta sayısı daha az olmakla beraber daha sağlıklı yumurta bırakırlar.
İyi bakılmayan damızlıklarda verimli bir yumurta temini mümkün olmaz. Kanal yayın balıkları için en uygun su sıcaklığı 26-27°C dolayların- dadır. 20-22°C'de yumurtadan larvaların çıkışı 10 gün, 26-27°C'de ise 5-6 gün sürer. Yumurtaların düşük sıcaklıklarda tutulması çıkış gücü üzerinde kötü etkili olur ve 25-27°C'den daha düşük sıcaklıklarda yumurtalardan çıkan larvaların bir çoğunda vücut bozuklukları görülebilir. 
 
   ABD. Yayın balığı üretim kuluçkahanesi
 
 
       Yumurtalar bırakıldıktan sonra erkek balıkların yumurtaları bekleme görevini üstlendiği görülür. Dişi balıklarda yumurtaları havalandıracak şekilde devamlı kuyruk hareketi yaparak suyun hareketini sağlar fakat erkek koruma görevini üzerine alınca dişi balık ortamdan uzaklaşabilir. 
 
     Birçok yetiştirici bırakılan döllenmiş yumurtaları alarak veya toplayarak yapay kuluçkalıklara alabilir. Yumurta alımı genellikle Mayıs ve Haziran aylarında gerçekleşir. Yumurta alınırken 2 erkek balığa 3 dişi balık seçilerek havuzlara yerleştirilir. Bu havuzlara yumurta bırakılması için süt güğümüne benzer kaplar yerleştirilir. Kanal yayınlarının yumurtlaması amacı ile değişik yapay yuvalar geliştirilmiştir ve yayınların havuz kenarlarında ayrılmış bulunan bölümlerdeki yapay yuvalara yumurtlaması sağlanır. Döllenme sonrasında elde edilen yumurtalar yapay kuluçkalıklara alınır. 250-300 lt. hacınindeki bu kuluçkalıklarda 7-8 It/dak. su devri sağlanır ve 02 düzeyinin 5 mg/ltt. altına düşmemesi için gerekli önlemler alınır. Bu amaçla mekanik karıştırıcılardan yararlanılmaktadır. Burada 26-27°C suda 5-6 gün sonra larvalar çıkar. 
 
     LAVRA ve YAVRU BÜYÜTME: 
     Yumurtadan çıkan larvalar ilk iki gün su dibinde kalır. Bu süre içerisinde vitelus kesesini gıda olarak kullanırlar ve üçüncü günden itibaren yem almaya başladıkları izlenir. Bu dönemde larvaların vücutlarında renk verici pigment maddeleri oluşmaya başlamıştır. Serbest olarak yüzerek yemlerini kolayca bulabilirler. 
 
     A.B.D.'de yumurtaların hipofizasyon yöntemi ile 'alınması ve yapay döllenme yolu ile yavru sağlanması ,konusunda da uygulamalar yapılmaktadır. 
 
Kanal yayın balıklarından yumurta ve sperm sağımı

 

 
     Üretilen larvalar havuzlarda veya tavalar içerisinde büyütülebilirler, Havuzlarda yapılan yetiştiricilikte toz fabrika yemleri kullanılabilir. Kuluçkahanelerde yapılacak yetiştirmede ise yem konusu önem kazanır ve larvaların özel olarak üretilmiş yemler ile beslenmeleri gerekir. Çünkü havuzlarda yapılan yetiştiricilikte larvalar bir miktar doğal yemler ile beslenerek yapay yemlerde eksik olan maddeleri de sağlayarak dengeli bir şekilde beslenmiş olurlar. Kuluçka tavalarında sık olarak büyütüldüklerinde dışarıdan herhangi bir yem temin etme olanakları olmadığı için verilen yapay toz yemlerin larvanın her türlü besin madde gereksinimini karşılayacak özellikte olması gerekir. Yavru besisinde kullanılan karmanın ham protein düzeyi %40-45 'den aşağı omamalıdır. 
 
     Yayın yavrularının ilk iki haftada günde ikişer üçer saat arayla yemlenmeleri gerekir. Üç haftalıktan sonra günde dört kez yemleme yapılmalıdır. 
 
   Üstte: ABD lerinde yayın balığı yetiştirieln kafesler
     Altta:   : Yayın balığı yuvaları. yayın balıkları kuytu yerlerde yaşamayı tercih ederler.  Bu amaçla çok çeşitli malzemelerden yararlanılır
 
 Yavru havuzlarında sıcaklığın 25°C'den yukarı olması istenir. Oksijen miktarı 5 ıng/lt'den az olmamalıdır. Üretim havuzlarına balık yavrusu yiyen diğer canlıların girmemesi için önlemler alınmalıdır. Bu amaçla havuzlara kaynak suyu verilebileceği gibi suyun kum havuzlarından filtre edilerek verilmesi de bu amacı sağlayabilir. A.B.D.'de yayın yavrusu yetiştirilen tavaların veya beton havuz veya kanalların boyutları 3-3,5 m. uzunlukta ve 40- 45 cm. genişlikte yapılmaktadır. Derinlik ise 20-25 cm tutulmaktadır. Verilen su miktarı dakikada 5 ile 25 litre arasında değişmektedir. 1 dakikada verilen su 25 bin yavruya 5 litre su olarak hesaplanır. Tavalarda yetiştirilen yavrular 100-120 günlük olunca 6-10 cm. boya ulaşabilirler. Bu dönemde toprak havuzlara aktarılmaları mümkündür. Eğer larva döneminden itibaren yavrular toprak havuzlarda yetiştirilecekler ise ve bu uygulamada 3-4 ay sonra 6-10 cm. boya ulaşmış balık elde edilmek istenirse dekara 25-30 bin larva stoklamak gerekir. Eger 15-20 cm. boyunda yavru sağlanmak isteniyor ise dekara daha az, örneğin 3- 5 bin arası larva stoklanması lazımdır. Bir havuza başlangıçta fazla miktarda larva stoklayarak dönem dönem azaltılması yöntemi de havuzlardan azami yararlanma imkanı sağlar. Larval dönemi geçirmiş (3-4 haftalık) kanal yayını yavrularının büyütülmesinde %36 ham protein içeren karma pelet yemler kullanılmaktadır. Yavrulara 20-25°C arası su sıcaklığında %3 oranında yemleme (2 öğünde) 26-30°C su sıcaklığında %4-6 yemleme (4 öğünde) yapılabilir. 30°C in üzerinde ve l3°C'nin altında yemleme oran ve miktarı süratle azaltılır. 
 
        Damızlık havuzları ve yumurta kasaları. Havuz içrisine kasalara konan yumurtalardan çıkan yavrular kolayca havuz içerisine dağılacaklardır
 
 
      YAVRULARI PAZARLANACAK ÇAGA KADAR BÜYÜTÜLMELERİ 
     Yavruların konulacağı havuzlarda balıkları yiyebilecek yılan ve iri balık bulunmaması sağlandıktan sonra ikinci yaz başlangıcında yem ve su olanakları dikkate alınarak bir yazlık yavrular 200-500, çok ekstrem durumlarda ise 1.000 adet dekara stoklanırlar. İkinci yaz sonunda balıklar yarım kilogram ağırlığa ulaşabilir. Dekara verim 250-300 kg. arası düzeydedir. Balıklara bu dönemlerde ağırlıklarının %2-3'ü oranında %32 ham protein içeren karma pelet yemler verilir. Balıklar üçüncü yaz sonunda 1 kg.'a ulaşabilirler. Yemin kalitesine göre yemin ete dönüşümü oranı 1,5-2,5 arasında olmaktadır. 
 
    Resim:Balıklarda yumurtlama ve yumurtaların döllenmesinde ilginç davranışlar vardır. Bu davranışlar balık türlerine göre farklılık gözterir. Resimde bir erkek yayın balığının dişi balığı bedeniyle sararak yumurtlamayı teşvik eden davranışı izlenmektedir
 
 
    CLARIAS TÜRLERİNİ YETİŞTİRİCİLİĞİ: 
     Doğu ve Güney Doğu Asya ülkelerinde Clarias türleri yaygın olarak yetiştirilmektcdir. Bu ülkelerde yavru temini 2 yolla yapılır. Doğal sulardan veya pirinç tarlalarından clarias türlerine ait yavrular toplarımaktadır. Bu yollarla toplanan yavrular toprak havuzlara yerleştirilip besiye alınır. Kanal yayınlarında olduğu gibi havuzlarda yumurtlatmak da imkan dahilindedir. Anaçlara hipofiz enjekte edilir ve küçük havuzlarla tanklarda yumurtlama 
ya bırakılır. Clarias macrocepbalus larvaları ılık sularda 24-28 saatte yumurtadan çıkar ve bu anda 5-7 mm. boya sahiptirler. Larvalar planktonca zenginleştirilmiş havuzlara sıkça yerleştirilir. Larvaların besin alımı çıkıştan 3-5 gün sonra başlar. Başlangıçta zooplankton en geçerli yem kaynağıdır. Yeni uygulanan entansif büyütme koşullarında 10 gün ön yemleme teknelerinde barındırılan larvalar daha sonra 75 cm. derinliğe sahip 1x3 metrelik tanklara alınmaktadır. Şartlara göre m3 hacme 1-2 bin larva yerleştirilebilir. Bu tanklarda düzenli entansif bir yemleme ile yavrular 3 haftada %80 yaşama gücüyle 3-5 cm. boya erişmektedir. 
 
  Clarias macrocephalus
 
 
      Sofralık Clarias yetiştiriciliği 2-3 m. derinliğe sahip 1-3 dekarlık toprak havuzlarda yapılır. Akarsular içinde yetiştirmek de imkan dahilindedir. İlk üretim yaşında 7-10 cm. uzunluğa ulaşmış balıklar 50 adet/m- sıklığında yerleştirilebilir. Uygun yemleme koşullarında yaz sonunda 25 cm. ve 200 gr. ağırlığa ulaşmış balıklar hasat edilir. Genel olarak iki üretim periyodu 1 yıl içinde uygulanabilmektedir. Bu tür entansif yetiştirme koşullarında80-100 ton/hektar verim sağlamak imkan dahilindedir. 
 
 
      Clarias lazera (Karabalık) tropik ve subtropik bölgelerde yayılım gösteren bir türdür. Ülkemizin Güney ve Güney Doğu Anadolu bölgelerinde bazı akarsu, göl ve kanallarda bulunmaktadır. Diğer Clarias türlerinde olduğu gibi sıcak sulan tercih eder. 1O°C'nin altındaki sularda yaşamını güçlükle sürdürür. Vücut koyu esmer ve pulsuzdur, uzun bir sırt yüzgeci ve 4 çift bıyık taşır. Yaz aylarında 23°C su sıcaklığında üreme gösterir. 24°C ve daha sıcak sularda optimal gelişme göstermektedir. 
 
     Bitki ve hayvan yetiştiriciliğinde ıslah çalışmalan çok olumlu neticeler elde edilmiş olup, bu çalışmalar sonucu üstün verimli pek çok bitki ve hayvan ırkı üretilmiştir. Su ürünleri yetiştiriciliğin de de her ne kadar bazı ıslah çalışmaları yapılmış ise de diğer tarım kollarında olduğu kadar yaygın değildir. Yukadaki resimde iki farklı türün çiftleştirilmesi sonucu elde edilen hibrit bireylerin ebeveyn bireylerden daha hızlı geliştiği bildirilmektedir. Bilindiği gibi ıslah çalışmalarında çeşitli yöntemlerden yararlanılır. İki tür arası melezleme sonucunda elde edilen bireylerin ebeveyn hatlardan daha üstün özellikler göstermesi heterozis olarak bilinir bu çalışma da da böyle sonuçlar elde edildiği bildirilmektedir. Balık yetiştiriciliğinde seleksiyon, melezleme gibi ele alınabilecek ıslah çalışmaları konusunda planlanabilecek 
pek çok çalışma alanı var olup ileriki yıllarda bu konuların çok daha önem kazanması beklenmektedir. 
 
     Temennimiz ülkemiz de de bu tür çalışmaların ele alınmasıdır
 
 
   Yayın balıklarında melezleme yolu ile olumlu sonuçlar alındığı bildirilmektedir. Solda Afrika yayın balığı (Clarias gariepinus) ortada  Tayvan yayın balığı (C. batrachus)  sağ tarafta ise bu iki ırkın melezlenmesinden elde edilen hat izlenmektedir
var _gaq = _gaq || []; _gaq.push(['_setAccount', 'UA-36728592-1']); _gaq.push(['_trackPageview']); (function() { var ga = document.createElement('script'); ga.type = 'text/javascript'; ga.async = true; ga.src = ('https:' == document.location.protocol ? 'https://ssl' : 'http://www') + '.google-analytics.com/ga.js'; var s = document.getElementsByTagName('script')[0]; s.parentNode.insertBefore(ga, s); })(); -->