ALAN İNCELENMESİ
Her hangi bir yerde balık veya diğer su ürünleri yetiştiriciliği düşünüldüğünde bazı konular açısından bir ön çalışma yapılmasında büyük yararlar vardır. Özellikle etraflı bir fizibilite raporuna geçmeden evvel aşağıdaki sorular üzerinden bir inceleme yapılırsa işletmenin geleceği bakımından çok yararlı olacağı unutulmamalıdır.
1.1. Su Özellikleri İle İlgili Konular Sıcaklık,
Suyun kimyasal yapısı, Akıntı ve derinlik Rüzgarların durumu Kirlenme ve gelecekteki kirlenme ihtimali Sel ihtimali ve bulanma ihtimali var mıdır?
1.2. Toprak ve Suyun Konumu İle İlgili Konular
Suyun miktarı
Suyun temini (motor veya cazibe ile)
Suyun hukuki durumu
Arazi miktarı
Arazide toprak yapısı
Arazinin suya uzaklığı
Ulaşım olanağı
Elektrik olanağı
Telefon olanağı
Tapu, harita ve topoğrafik yapı durumu
2. Pazar Durumu
2.1. Üretilecek balık bölgede yaygın bir tür müdür? Pazarda tanınır mı?
2.2. Bölgede bilinen bir tür üzerinde mi çalışılacak ve yeni bir tür ele alınacak ise bölgesel pazar talebi ne olabilir?
2.3. Ele alınan türün kalitesi ile fiyat arasındakiilişki nasıldır? Mevcut pazar fiyatı ekonomik
bir yetiştirmeye yeterli midir?
2.4. Toptan ve perakende fiyatlar nedir, işletmenin toptan veya perakende satım oranları
ne olabilir?
2.5. Dağıtım olanakları nedir? Dış pazar olanağı var mıdır?
3. İşgücü Temini
3.1. İşletmenin kurulması aşamasında gerekli teknik işgücü ve bilgi birikimi var mıdır?
3.2. Üretim döneminde bölgeden işçi temini mümkün müdür? Ücretleri ne olabilir?
3.3. Tecrübeli idareci ve işi başarabilecek teknik eleman temini mümkün müdür?
4. Yemleme Sorunları
4.1. Bölgede diğer hayvancılık sektörleri için üretilen ürünlerden yapılacak balık besiciliği için yararlanmak mümkün müdür?
4.2. Fabrika yemi yapılmakta mıdır?
4.3. Yem var ise
4.3.1. Hangi mesafeden?
4.3.2. Yılda ne kadar yem getirilecektir?
4.4. Mahalli hammadde temini
4.5. ithal yolu ile hammadde temini mümkünmüdür?
4.6. Yemi işletmede hazırlamak mümkün olabilir mi?
5. Üretim Tesisi Kurulmasında
5.1. Kapasite
5.2. Yoğunluk (birim alanda ne miktar balık yetiştirilebilecektir?)
5.3. Su kullanımı (tatlı ve tuzlu)
5.4. Havalandırma
5.5. Yem hazırlama
5.6. Kuluçkahane ve yavru üretimi
5.7. Havuzlar veya ağ kafesler
5.8. İdari bina ve konut ihtiyacı
5.9. Pazarlama çalışmaları (paketleme, tütsüleme vs.)
5.10. Soğuk hava depolama konusu
5.11. Ürün dağıtımı
5.12. Atık su sorunu
6. Su Kullanım Yerleri
6.1. Havuzlar veya tanklarda
6.1.1. Alınan suyunmevsimlere göre sıcaklığı min/max.
6.1.2. Alınan suyun miktarı, mevsimsel değişimler
6.1.3. Eğer motopomp sistemi ile su alınacak ise emniyet karlılığı ve yeterliliği.
6.2. Ağ kafeslerde yetiştirme yapılacak ise,
6.2.1. 5 m.'de ve yüzeyde ılık su sıcaklıkları (min/max).
6.2.2. Göl veya bir baraj da uygulama yapılacak ise göl alanı ve derinlikler
6.2.3. pH ve su sertliği
7. Kanuni 'İzinler
7.1. Bina izni
7.2. Su ürünleri üretim izni (proje vs.)
7.3. Su kullanım izni (Devlet Su işlerinden)
7.4. Kirli su atım izni
7.5. Su ürünleri işleme izni (gerekiyor ise)
7.6. Su ürünleri pazarlama izni (gerekiyor ise)
7.7. Sağlık kuruluşlarından rapor
7.8. Kara yollarından rapor
7.9. Tarihi eserler açısından izin gerekiyor mu?
7.10. Bölgede yardımcı olabilecek Devlet ve
bilimsel kuruluşlar var mıdır?
8. Ekonomik Konular
8.1. Toplam yatırım giderleri ne olabilir?
Arazi
Kuluçkahane
Üretim havuzları veya ağ kafesler
Balık işleme tesisleri
Soğuk depolama
vs. (Vasıta, ... )
8.2. işletme dönemi giderleri açısından Yumurta ve yavru giderleri
Yem
ilaçlama
işçilik
Elektrik -yakıt
Su
Vergiler
Taşıma
Pazarlama
vs. ne olabilir?
Karlılık ne olabilir? (Kapasiteye göre gelir ve gider tahminleri).
Tüm yukarıdaki bilgiler bir işletme kurulmadan önce incelenir ve ön karar verilir ise, ülkemizde Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı'nın kabul ettiği norınlarda bir proje hazırlamak gerekir. Böylece hazırlanan projenin Bakanlıkça tasdiki ve çalışmaların uygulama safhasına gelinmiş olur.
9. Diğer Konular:
Deniz çiftliklerinin projelendirilmesinde, proje öncesi insan sağlığına zarar vermeyeceği konusunda Sağlık Müdürlüğü'nden, karayolları açısından sakınca olmadığı konusunda Karayolları'ndan eski eserlere zarar vermeyeceği ve turizme engelolmayacağı açısından Turizm ve Kültür Müdürlüğü'nden, sel veya taşkın ihtimali olmadığı konusunda Devlet Su işleri'nden belge alınması 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu ve ek tüzükleri ile öngörülmüş bulunmaktadır.
Proje için önce Tarım ve Orman bakanlığı İl Müdürlüğüne bir dilekçe verilir. Bu dilekçeden sonra İl Müdürlüğü bir inceleme yapar ve Bakanlığında görüşünü alarak "Ön izin belgesi" tanzim eder. Bu yazı ile girişimeiye proje hazırlaabileceğini ve ne gibi belgeler getirmesi gerektiği konusunda açıklamalarda bulunur. Bu yazıdan sonra girişimci usulüne uygun bir proje hazırlatır ve il Müdürlüğüne sunar. Proje onayından sonra girişimci eğer gerekiyor ise kiralama işlemlerini tamamlayarak tesis kurma çalışmalarına başlar. Bu konuda detaylı bilgi için yazarın "Su ürünleri yetiştiriciliğinde projelendirme" isimli kitabından yararlanabilirler.
SU ÜRÜNLERİ İçİN YAPILACAK PROJELERDE ÖNGÖRÜLEN DOSYA İÇERİGİ:
1. Bölüm Proje hakkında bilgiler
2. Bölüm Piyasa Etüdü
3.Bölüm. Proje sahasının özellikleri
4. Bölüm Sahasına yakın yerde ve aynı kaynaktan faydalanarak üretim yapan tesislerin özellikleri
5. Bölüm Projenin teknik yönü
6. Bölüm Yatırımın uygulama planı
7. Bölüm Projenin mali yönü
8. Bölüm: Proje değerlendirme
9. Böıüm: Bina ve tesislerin metraj ve keşif özellikleri
10.Böıüm: Alet ve ekipmanlara ait metraj ve keşif özellikleri
11.Bölüm: Vaziyet planları
12 Bölüm: Ön izin için istenen ve diğer tüm belgeler.
12 bölüm altında incelenmesi istenen konular aşağıda sunulmuştur.
1. Proje hakkında bilgiler
1.1.Firma hakkında bilgiler (Adı, Adresi, Kuruluş)
1.2.Yatırım konusu ve kapsamı
1.3.Yatırımın yeri
1.4.Yatırımın süresi (Başlama , bitiş, işletmeye alma tarihleri
1.5.Proje Tutarı
1.5.1.İç Para
1.5.2.Dış Para
1.5.3.Toplam
1.6. Projenin faydalı ömrü
1.7.Üretimin,
1.7.1 . Yıllık hasılat tutarı
1.7.2. Gayri safi kar
1.8. Düşünülen finans kaynakları
1.9. Yatırımın kalkınma planlarıyla ilgisi
l.10.Yatırımın faydalanacağı teşvik ve primler
1.10.1.yatırımın indirimi
1.10.2.İşletme kredisi
1.11. Projenin bu günkü durumu
2. Piyasa Etüdü
2.1 Sektörün durumu
2.2.Rekabet gücü
2.3.Arz talep ve fiatlar
3. Proje sahasının özellikleri
3.1.Mülkiyet özelliği
3.2. Arazinin özelliği
3.3 Suyun özellikleri
3.4.Ulaşım özelliği
4. Sahasına yakın yerde ve aynı kaynaktan faydalanarak üretim yapan tesislerin özeliği.
4.1. İsimleri, kapasiteleri, üretim durumları
4.2. Daha önce hastalık olaylarının olup olmadığı
4.3.Kurulacak tesisin mevcut tesislerle ilişkisi
5. Projenin Teknik Yönü
5.1. Projenin Tanımı
5.2.Üretim tekniği (Teknik uygulama planı)
5.3.Su ihtiyacı
5.4.Üretim planı
5.4.1. Kuluçkahane alanı
5.4.2.Havuzların alanı
5.4.3.stok yoğunluğu
5.4.4.Yumurta yavru ve damızlık ihtiyacı
5.4.5.Yem ihtiyacı
5.4.6. Personel ihtiyacı
6. Yatırırnın uygulama planı
7. Projenin mali yönü:
7.1.Proje giderleri
7.1. LSabit yatırım giderleri
7.1.1.1.Etüt proje giderleri
7.1.1.2. İnşaat giderleri.
İşletme Binası.
Havuzlar.
Kanallar.
Diğerleri (iç ve dış bağlantı yolları)
7.1.1.3. Ana Makina ve Donatım:
7.1.1.4.Yardımcı İşletme Makina ve Donatımı:
-Elektrik tesisatı
-Sıhhi tesisat
-Diğer ekipmanlar
7.1.1.5. Alet ve ekipman giderleri
7.1.1.6. Beklenmeyen giderler
7.1.1. 7. Arazi değeri
7.1. 2 .İşletme giderleri
7.1.2.l.Yem giderleri
7.1.2.2.Damızlık yumurta, yavru balık giderleri
7.1.2.3.Personel giderleri
7.1.2.4.Pazarlama giderleri
7.1.2.5.Kira giderleri
7.1.2.6.Bakım ve onarım giderleri
7.1. 2. 7 .Amortismanlar
7.1.2.8.Giderlerin yıllara göre dağılımı
7.2. İşletme giderlerinin yıllara göre dağılımı
7.3.Yatırım giderlerinin yıllara göre dağılımı
7.3.l.Finansman kaynaklarının yıllara göre dağılımı
7.3.2.Proje giderlerinin yıllara göre dağılımı
7.3.3Proforma gelir gider ve fonların akımı tablosu
7.3.4.Proje nakit akım analizi
8.Proje değerlendirme
8.l.Paranın zaman değerini ve ekonomik ömrünü dikkate almıyan kriterler
8. 1. 1 Rantabilite
8.1.2. Geri ödeme süresi
8.1.3.Kara geçiş noktası ve emniyet marjı.
8.2.Paranın zaman değerini ve ekonomik ömrünü dikkate alan kriterler
8 .2. 1. Fayda masraf oranı
8.2.2.Net bu günkü değer
8.2.3.İç karlılık oranı
8.2.4.Yatırımın kritiği
9.Bina ve tesislerin metraj ve keşif özetleri
l0.Alet ve ekipmanlara ait proforrna faturalar
(Sanayi ve Ticaret Odasından onaylı)
11.Vaziyet planları
11.1.Mimari projeler
11.2.Betonarme projeleri
11.3..Su ve sıhhı tesis projeleri
11.4.Elektirik güç ve kumanda tesisatları projeleri
11.5. Arıtım projeleri
12. Ön izin için istenilen bütün belge bilgiler ve
ön izin yazısı
Resim: Yetiştiricilikte başarılı olabilmek için projelendirmenin çok dikkatli olarak hazırlanması gerekir. Bu nedenle proje yapım tekniğine uyulsa bile proje yapanın ele alınan konuyu da çok iyi bilmesi gerekir ve bu nedenle proje yapımında mutlaka Su Ürünleri Mühendilserinin yer alması zorunluluğu vardır. Bunun yanında tüm detayları içeren bir proje için elektirik tesisatının bir elektirk mühendisi , bina inşaatları için bir inşaat nühendisinin özetle projenin tam ve kusursuz olarak uygulanabilmesi için gerekli tüm bilim dallarından yararlanarak proje hazırlanması özellikle büyük kapasiteli projeler için zorunlu bir konudur. Resimde yassı balıklar üretimi için planlanmış bir tesis görülmektedir
